۱۳۸۸ شهریور ۵, پنجشنبه

info

گزارشی از سخنرانی با عنوان ترکمنها وانقلاب مشروطه

بررسی رویدادها ومسائل تاریخی مربوط به ترکمنهای ایران درمرحله ی پس از پیدایش مرز "ایران و روسیه " در دوسوی دریای خزر، برای کسب شناخت علمی از ریشه های بسیاری از مسائل امروزی ترکمنها ومنطقه کمک فراوانی خواهد نمود.

از میان نکات قابل تأمل دراینمورد یکی هم نام انتخاب شده بر نهضت ویا انقلاب مردم ایران در راه اداره ی دموکراتیک کشور از طریق قانون ها و مقرراتی است که نمایندگان مردم در "مجلس شورای ملی" وضع می کنند. سوال اصلی این است که چرا به این ماجرای تاریخی دراروپا از عنوان علمی وعامه فهم "انقلاب قانون اساسی" استفاده میشود ولی درایران از واژه ی مذهبی " مشروطه" ؟ مگر هدف این نبوده که درایران نیز به جای یک فرد به نام شاه و غیره قانون حرف اول را بزند ؟


ایل گویجی، 2009-08-27

---------------------------------------------

سایت " turkmenbook.com " بخشی هائی از سخنرانی دکتر اراز محمد سارلی را ، با لینک دادن به سایت turkmennashr.com دراختیار خوانندگان قرارداده وچنین نوشته : اینک با کلیک بر روی گزینه ادامه میتوانید بخشی از این سخنرانی را دریافت نمایید.

برشهایی از نقش ترکمنها در مشروطیت

جای بسی تأسف است که درگرامیداشت یکصدمین سال مشروطیت به نقش ترکمنها پرداخته نشد. کسانیکه درگرگان متولی برگزاری بزرگداشت تأسیس مشروطیت در ایران بودند حتی توفیقی درجهت جلب توجه محققین محلی به موضوعی با چنین اهمیت نایل نیامدند. درعوض اشاراتی به نقش منفی ترکمنها درعصر مشروطیت رفت. بهمین جهت کوشیده ایم تا اجمالأبه رخدادهای این دوره از تاریخ ایران و نقش ترکمنها و درسهایی که میتوان از آن گرفت بپردازیم. اینجانب در طی دو سه دهه ی گذشته دراین باره تحقیقات داشته ام که متأسفانه فرصت و امکان انتشار آن تا کنون میسر نشده است.


اولین ثمره ی مشروطیت: نام مشروطه با شکل گیری مجلس شورای ملی در دوره ی قاجاریه قرین است. دراولین دور مجلس ترکمنها نماینده ای نداشتند اما درمجلس دوم به سال 1329 ه. مقرر گردید تا ازترکمنها یک نماینده به مجلس راه یابد. آنگونه که درمخابرات استر آباد نقل شده؛ کاندیدای ترکمن ها بدین منظور آدینه محمد خان ترکمان بود که با نهصد وادی رأی به مجلس شورای ملی راه یافت . اولین صدا و رأی ترکمنها در دوره ی قاجار را به فال نیک می باید گرفت. یک نماینده با یک رأی و حضور مستمر خود درمجلس بسیاری از معادلات را برهم زد.


آدینه محمد خان که بود؟
آدینه محمد خان جعفربای ( که نوادگان کنونی ایشان امروزه با فامیلی «نیرومند» درگمیشان وگنبد کاووس وبندر ترکمن شناخته می شوند.) تحصیلات خود را در بخارا به اتمام رسانید سپس بواسطه ذکاوت و مراودات خود با اهالی استر آباد بزودی زبان فارسی را می آموزد گفته اند استعداد درخشان آدینه محمد خان موجب حسادت برخی افراد بوده است؛ بهمین جهت لقب آنا شیطان به او داده بودند. او خود درجواب به این سوال که چرا چنین اسمی را به شما داده اند میگفت؟ « دشمنان آنه شیطان می گویند ولی دوستان آنه جان وآنه ملا می گویند.» هنگام عزیمت او به تهران جهت حضور در مجلس شورای اسلامی مادرش نگران از راه پر خطر، دلواپسی خود را بروز می دهد و می گوید: «اگر نمایندگی مجلس امر قابلی بود طوایف قوی تری بودند و نماینده می دادند. چرا که بنا بر گفته استاد عبد الغفور آخوند مسیر ترکمن صحرا تا تهران حداقل دوازده روز طول می کشید» او در جواب به مادرش گفته بود: «مادر! آنان هنوز ارزش این کار (نمایندگی مجلس) را نمی دانند.اگر می دانستند. به امثال من نمی رسید.


نماینده ترکمنها در مجلس چه کرد؟
اگر بگوییم که در روزهای تحصیلات دانشجویی کتابخانه ای تهران را برای یافتن صفحاتی از تاریخ ترکمن زیرورو کرده ام ؛ شاهد سخن گزافه ای نباشد. بر این اساس کتابخانه مجلس شورای اسلامی هدف اصلی مطالعاتم بود. روز به روز حضور آدینه محمد خان را در مذاکرات مکتوب مجلس سطر به سطر مطالعه کردم و یادداشت گرفتم و کپی برداشتم بر اساس مستندات مجلس می توان گفت نماینده ترکمن ها نقش بزرگی در تغییر رفتار ، لحن خطاب و استفاده از تعبیرات موهن و زشت از تربیون مجلس داشت، بگونه ای که ترکمن ها در منظر قاجاریه حق و ناحق همیشه محکوم بوده اند با وجود دو فضای جدیدی در به رسمیت شناختن حقوق اهالی ترکمن صحرا پدید آمد. جالب تر آنکه آدینه محمد خان کوشیده است در بسیاری از مصوبات نظر مثبت یا منفی داشته باشد. و کمتر رأی ممتنع داده است. مفهوم این رویه نشان دهنده حساسیت و پیگیری مصوبات از طرف ایشان و واکنش های بجا بوده است.


حکام محلی چه می کردند؟
اگر چه طبق عادت و سنت رفتار سیاسی رجال قاجار همیشه طوایف عوامل نا امنی و نابسامانی اوضاع ایران قلمداد می شدند. لیکن روحانیون و روشنفکران و تجار معروف ترکمن همواره در پی ایجاد آرامش، عدالت و امنیت اجتماعی بوده این افراد از تبعیض هایی که بر ایلات و طوایف می گذشته به ستوه آمده بودند. در مقابل حاکمان محلی به دورغ و تزویر اقوام را موجب نا امنی و تمرد و اغتشاش معرفی کرده ، بودجه و مواجب بیشتری از دولت مرکزی تقاضا می کرده اند. این موضوع در مورد ساعد الدوله ناصرالدین شاه و سپیدار اعظم دوره مظفرالدین و عهد مشروطه در استر آباد و شجاع الدوله و سهام السلطنه و آصف الدوله در خراسان صدق می کند.
چه خونریزی ای که بدست این حاکم صورت نپذیرفت و چه آلاچیق هایی که بر کام آتش خشم آنان نسوخت. و چه بیگناهانی با سرهای بریده به تهران منتقل شدند تا علامت تأدیب و تسلیم باشد.
آخرین مورد در روزهای مشروطه سپیدار اعظم تنکابنی بود که به قتل و غارت ایلات ترکمن پرداخت و سپس خود را در ردیف مشروطه خواهان جا زد.


مشروطه خواهی رسم دیرینه ترکمنها
با پژوهش درباره تاریخ سیاسی، اداری و حکومتی ترکمن ها در می یابیم که یاشولی ها و شورای مصلحت آنان بعنوان مهم ترین نهاد تصمیم گیری در تعیین راهبرد ها و ایفای نقش پرداخته اند. از اتحاد قبایل در عهد اوغوزخان گرفته تا دوره حاضر ترکیب یاشولی های طایفه و ایلات مرسوم بوده است. فریزر در سال 1831 .م. نوشته است: « یموت ها و گوگلان ها خان ندارند، بلکه ریش سفیدانی دارند که در حق آنان نهایت احترام را به جای می آورند و در تمام مورادی که مربوط به مصالح عامه باشد.پند آنان را می شنوند » راینو هم به عدم مشاهده ی نظام خان خانی اذعان دارد. خانم بوگاشیوا (بی بی رابعه ) می گوید ترکمن ها همواره از میانجی بهره برده اند بسیاری داوری آخوند ها مسایل مورد مناقشه را حل و فصل می کنند.
اعضای مجلس مشورت یاشولی ها بمدت یک الی دو سال انتخاب می شد. فلذا می توان گفت امورات داخلی و خارجی ترکمن ها بر اساس مشاوره و مشروطه استوار بوده است.
عثمان آخوند و مجلس یاشولی ها
یکی از تأثیرات مثبت مشروطیت بر ترکمن ها احساس همگرایی ملی با ایران بود. کسانی مانند عثمان آخوند کوشیده اند تا دراین چار چوب مجلس مشورتی ترکمن ها را سازماندهی کنند تا از نیرو و توان این قوم سوء استفاده نشود . در سال 1916 تشنج عجیبی بر ترکمن صحرا رخنه کرد. یکی از دلایل آن اغتشاش در تهران و سوء استفاده حکام محلی از ایلات می توانست باشد. در این شرایط شورای عالی ریش سفیدان اعم از بعنوان آتابای و گوکلان بر منازعات فیمابین خود خاتمه داده با همدلی در جهت احقاق حقوق قوم خود تلاش نمایند.
در نامه ای از عثمان آخوند به مرکز آمده است که «ما رعیت ایران هستیم و چیزی جز حقوق رعیتی نمی خواهیم » این نوع بیان ضمن اینکه نشان میدهد عثمان آخوند آنگونه که برخی تصور میکنند بدنبال تجزیه طلبی نبوده بلکه دقیقأ همگام با امیدهای مشروطه خواهی درجهت استیفای حقوق قوم خود درچارچوب ایران گام برداشته است.


مشروطه خواهان ترکمن چه کسانی بودند؟
نهضت مشروطه درگرگان توسط شخصیت روحانی به نام مقصودلو رهبری می شد. ترکمنها کوشش داشتند تا با مشروطه خواهان گیلان و استرآباد روابط خوبی داشته باشند. شخصیت های روحانی و روشنفکران ترکمن مانند آدینه محمد خان عثمان آخوند رجب آخوند، عبدالله (پدر عبدالله زاده ها) ، تویجان حاجی، صفر آخوند در بین مردم به مشروطه خواهی شهرت داشتند. عبدالله رابط ترکمنها با مشروطه خواهان گرگان بود که بعد ها به همین واسطه معروف به عبدالله مجلس گردید. اکثر نشست مشروطه خواهان درگمیشان درمنزل عبدالله مجلس یا رجب آخوند برگزار می شد. علاوه بر اینان دربخشهای مختلف عموم ترکمنان امیدوار به اقدامات سازنده دولت مشروطه بودند.

محمد علیشاه و خواجه نفس
شوخ بای یک ترکمن متمول بود و خانه ی مجللی داشت . مجموعه رویدادهای تهران و روابط بین الملل دست به دست هم داد تا محمد علیشاه از روسیه و از راه دریا برگردد درخانه او منزل اختیار کند. او منزل شوخ بای را که تا چند سال پیش هم برپا بود ستاد فرماندهی خود قرار داده بود. به سران ایلات و طوایف نامه و قاصد و پیغام می فرستاد تا قشون قابل توجهی جمع نموده باشد. تعدادی از اهالی ترکمن وغیرترکمن را به منظور فتح تهران گسیل داشت. همه می دانیم نتایج این قشون کشی چه بوده است. کسانیکه به دنبال نتیجه می روند هنگام وفوری بودند بدون اینکه قدرت تجزیه و تحلیل مشروطه واهداف و دستاورد های آن را داشته باشند. در این قشون کشی مشارکت کردند و کشته و یا اسیر به تهران انتقال یافتند. نقطه تلاقی جعفر آباد و رامین بود و ارتش به فرماندهی یفرم خان توانست مشروطه را از خطر سقوط نجات دهد.


قلیچ ایشان
یکی از افراد منتقذ گوکلان سید قلیچ ایشان بود که فرمانداران زیادی داشت از مدرسه دین او جزو اولین بنا ه ای ماندگار قرن حاضر می باید نام برد. قلیچ ایشان در اردوی محمد علیشاه حاضر گردید وبعد از اثر نقش بر آب شدن طرح محمد علیشاه به رامیان برده شد بعنوان اسیر و در آنجا هم به محبوبیتش افزوده شد . تا اینکه آزاد گردید.

رجب آخوند
نام رجب آخوند صیادی در اغلب نشریات دوره مشروطه که به مسائل حکومت استر آباد پرداخته اند به چشم می خورد. استاد آهنگری نیز مشروح مذاکرات آنان در کتاب خود به زبان ترکمنی آورده است. از منظر رجب آخوند تعامل با حکومت مشروطه و سانترالیزم دولتی ایران روند احقاق حقوق تراکمه را تسریع می کرد.
رجب آخوند مانند روحانیون سابق الذکر از مدارس بخارا و خیوه فارغ التحصیل شده بودند.


محمد گلدیخان و نادرخان ترکمان
در دوره مشروطه رهبران گوکلانی به جهت آشتی عمومی به بلندیهای کوه های البرز فرا خوانده می شوند. رهبران ترکمن درشب میهمانی در روستای نردین دستگیر می شوند وسپس یکی پس از دیگری درانظار عمومی به توپ بسته می شوند درخیابانی که هنوز به نام و یاد این عمل ناجوانمردانه شناخته می شود. این موضوع توسط آدینه محمد خان ترکمان درمجلس شورای اسلامی افشاگری شد تا حدی که حکومت تا استیضاح پیش رفت کمیسیون تحقیق درگزارشهای خود اجرای خود سرانه دم توپ گذاشتن سران ترکمن در نردین را تأیید نمودند «موافق احکام صادره برای تحقیقات قتل محمد گلدیخان با هفده نفر دیگر از تراکمه به بلوک نردین مامورم فرموده بودید معجلأ خود را به آن سامان رسانیده از طبقه رعایا و اشخاص بیطرف در صدد تحقیق و تفتیش بر آیید » (اسناد وزارت داخله) %

- فایل مطلب: http://www.turkmennashr.com/modules/news/article.php?storyid=274

------------------------------------------------------------------------------------

1 - گزارش سایت "تورکمن بوک"

به دعوت انجمن شعر و ادب ترکمنی میراث کنبد کاووس دکتر اراز محمد سارلی تاریخدان و استاد دانشگاه به سخنرانی پیرامون نقش ترکمنها درمشروطیت پرداخت.
به گزارش سایت turkmennashr.com دکتر سارلی دراین سخنرانی نکات بسیار مهمی درارتباط با همگرایی و واگرایی ترکمنها در دوره پرتنش مشروطه پرداخت.

اینک با کلیک بر روی گزینه ادامه میتوانید بخشی از این سخنرانی را دریافت نمایید.

---------------------------------------------------

2 – گزارش دیگری از سایت "تورکمن بوک"

نشست ماهانه انجمن شعر و ادب ترکمنی میراث گنبد با سخنرانی دکتر ارازمحمد سارلی با موضوع مشروطیت و ترکمنها (همگرایی و واگرایی) برگزار شد.
این جلسه که با استقبال شدید جمع کثیری از اهل قلم و تاریخ دانان روبرو گردید ، پیرامون نقش ترکمنها درمشروطیت سخنان مبسوطی ایراد گردید وطی ان چگونگی مشارکت ترکمنها و رهبران مشروطه خواه ترکمن معرفی گردید.

دکتر سارلی با نگاه انتقادی به همراهی اقشاری از ترکمنها با حرکت ارتجاعی محمدعلی شاه نقش خوانین و فئودالهای وقت را در این سمت گیری بیان داشت.

همچنین از نقش مثبت علما برجسته ترکمن همچون ...

-----------------------------------

3 - گزارش سایت "تورکمن نشر" با عنوان دکتر سارلی : ترکمنها بنیادهای مشروطه را استحکام بخشیدند

( فایل: http://www.turkmennashr.com/modules/news/article.php?storyid=270 )


نشست ماهانه انجمن شعر و ادب ترکمنی میراث گنبد با سخنرانی دکتر ارازمحمد سارلی با موضوع مشروطیت و ترکمن ها (همگرایی و واگرایی) برگزار شد.

این جلسه که با استقبال شدید جمع کثیری از اهل قلم و تاریخ دانان روبرو گردید ، پیرامون نقش ترکمن ها در مشروطیت سخنان مبسوطی ایراد گردید و طی ان چگونگی مشارکت ترکمن ها و رهبران مشروطه خواه ترکمن معرفی گردید.

دکتر سارلی با نگاه انتقادی به همراهی اقشاری از ترکمن ها با حرکت ارتجاعی محمد علی شاه نقش خوانین و فئودال های وقت را در این سمت گیری بیان داشت.

همچنین از نقش مثبت علما برجسته ترکمن همچون.رجب آخوند ، عثمان آخوند و آدینه محمد خان را ستود و افزود ورود آدینه محمد خان به مجلس دوم مشروطه اولین تجربه ترکمن ها در ایفای حقوق قانونی گامی ارزشمند برشمرد.

دکتر سارلی دو جریان واپس گرایانه و همگرایانه را واقعیتی انکارناپذیر درسمت گیری ترکمنهای دوره مشروطه بر شمرد و افزود نهایتا نهضت مشروطه موجب مشارکت بیشتر ترکمنها به جهت رفع مظالم شاهان قاجار شده است وضمن تقویت همگرایی و سانترالیسم ایرانی از یک طرف و آگاهی قومی از طرف دیگر شد.
مشروح این سخنان به زودی منتشر خواهد شد.

-----------------------------------------

تركمانان درعصر مشروطه

نوشته ی: عبدالرحیم قاضی دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ، منبع: سایت بایراق.ایر

- فایل مطلب : http://www.bayragh.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=208

----------------------------------------------------------------

۱۳۸۸ شهریور ۴, چهارشنبه

اصلاح طلبان ، اصول گرایان و کودتاچیان

آیا تغییر و تحول دردستگاه قضائی از پی آمدهای مبارزه و درگیری دربین آنهاست؟

در رایطه با این سوال دقت خوانندگان به مقاله ی زیر از سایت دویچه وئله جلب می شود.

چهارم شهریور 1388

-----------------------------------------------------------

دادستانی تهران درانتظار تغییر؟

با شروع به کار رئیس جدید قوه‌ی قضائیه، وضعیت دادستانی تهران وامکان تغییر و تحول درآن نیز به بحث روز

بدل شده است. میزان استقلال دادستانی تهران و کارنامه‌ی جنجال‌برانگیز رئیس آن درکانون این بحثها قراردارد.

آیت‌الله صادق لاریجانی، رئیس جدید قوه‌ی قضائیه، از لزوم احیای نظارت دادستانی کل کشور برکار دادسراها سخن گفته است. وی که روز سه‌شنبه درمراسم معارفه دادستان‌ جدید کل کشور و نیز رئیس تازه‌ی دیوان عالی کشور سخن می‌گفت، تصریح کرد که درحال حاضر «کیفیتی که دردادستانی کل کشور مستقر است نظارتی در دادستانی و دادسراها ندارد وحتی درمورد شهر تهران نیز چنین است.» لاریجانی ابراز امیدواری کرد که «با یافتن راهکارهای عملی و قانونی این وظیفه و اختیار برای دادستانی کل احیا شود.»

«تبعیت از جاهای دیگر»

منتقدان قوه‌ی قضائیه به ویژه در سال‌های اخیر، «عملکرد خودسرانه» دادستانی‌ها و به ویژه دادستانی تهران به ریاست سعید مرتضوی را یکی از نمادهای بارز عدم استقلال این قوه معرفی کرده‌اند. به گفته‌ی حقوقدانان مستقل و فعالان حقوق مدنی، در سال‌های اخیر دادستانی تهران رأساَ به توقیف ده‌ها روزنامه و نشریه مستقل، محاکمه و زندانی‌کردن شمار زیادی از روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان و فعالان دانشجویی و مدنی و سندیکایی اقدام کرده است. آنها اغلب این اقدامات را فاقد وجهه و پشتوانه قانونی می‌دانند. در بازداشت شماری از معترضان به نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری و بازداشت‌ انفرادی درازمدت و اعمال بدرفتاری و شکنجه علیه آنها و همچنین در برگزاری دادگاه محاکمات جنجال‌برانگیز اخیر نیز، دادستانی تهران به داشتن نقش اصلی متهم شده است. پیشتر، مواردی همچون قتل زهرا کاظمی، خبرنگار ایرانی- کانادایی در زندان اوین نیز به رئیس کنونی دادستانی تهران نسبت داده شده است.

شماری از منابع خبری منتقد قوه‌ی قضائیه می‌گویند که دادستانی تهران و رئیس آن فعالیت‌ها و اقدامات خود را بیش از آنکه با نهادهای زیربط درقوه‌ی قضائیه هماهنگ کند، با محافل قدرت دربیرون از این نهاد وازجمله با برخی ازمسئولان دفتر رهبر جمهوری اسلامی و اطلاعات سپاه پاسداران هماهنگ می‌کند.

«حرف رئیس قوه‌ی قضائیه را هم نمی‌خرد»

تا کنون شماری از افراد حقیقی و حقوقی که به گفته‌ی خود آماج بازداشت‌ها، توقیف‌ها و اعتراف‌گیری‌های غیرقانونی توسط دادستانی تهران شده‌اند شکایات متعددی علیه این نهاد و رئیس آن به نهادهای ناظر تسلیم کرده‌اند، اما به هیچکدام از این شکایت‌ها ترتیب اثر داده نشده است.

در باره‌ی عدم تابعیت دادستانی تهران حتی از بالاترین مقام قوه‌ی قضائیه، منتقدان به دستور معلق مانده‌ی آیت‌الله شاهرودی، رئیس قبلی این قوه استناد می‌کنند. وی ماه گذشته در جلسه‌ای با شرکت مسئولان ارشد قوه‌ی قضائیه خواهان آن شد که بازداشت‌شدگان پس از انتخابات حداکثر ظرف یک هفته تعیین تکلیف شوند. ولی هنوز هم به گفته‌ی مقام‌های ذیربط ده‌ها تن از دستگیرشدگان در زندان به سر می‌برند و حکم بازداشت شماری از آنها اخیراَ تمدید شده است.

انتقاد به عملکرد دادستانی تهران صرفاَ به نیروهای سیاسی ومدنی اصلاح‌طلب منحصر نمانده است. برخی ازشخصیت های جناح اصولگرا نیز اخیراَ از رویه‌ها و رویکردهای دادستان تهران لب به اعتراض و انتقاد گشوده‌اند. روز سه‌شنبه، ۳ شهریور، احمد توکلی از چهره‌های شاخص جناح اصول‌گرا در نامه‌ای به آیتـالله لاریجانی، رئیس قوه‌ی قضائیه از وی خواست که از روزنامه‌ی اعتماد ملی، ارگان حزب اعتماد ملی به رهبری مهدی کروبی، رفع توقیف کند و دادستان تهران را که حکم به چنین توقیفی داده است در برابر دادگاه قرار دهد. توکلی در نامه سرگشاده خود نوشت: « تقاضا می‌کنم دستور رفع توقیف اعتماد ملی را صادر فرمایید و نسبت به ارجاع پرونده دادستان تهران که این اولین تخلف او نیست- به دادگاه انتظامی قضات تصمیم مقتضی اتخاذ گردد.»

درانتظار تغییر؟

درهفته‌های اخیر که بحث انتصاب صادق لاریجانی به جای هاشمی شاهرودی بالا گرفته بود، گفته می‌شد که یکی از شرط‌های لاریجانی برای تصدی این مقام، اختیار او دربرکناری سعید مرتضوی بوده است. اینک با تصمیم لاریجانی به انتصاب محسنی اژه‌ای به مقام دادستانی کل کشور این سوال مطرح می‌شود که تا چه حد شایعات در باره‌ی تصمیم لاریجانی به برکناری یا مهار سعید مرتضوی و تابع کردن دادستانی تهران به مقررات و قوانین قوه‌ی قضائیه جدی است.

مرتضوی بخشی از مدارج ترقی خود را در زمانی طی کرد که اژه‌ای ریاست مجتمع قضایی کارکنان دولت را به عهده داشت. در زمان تصدی اژه‌ای بر وزارت اطلاعات در ۴ سال گذشته نیز، هم این وزارتخانه و هم دادستانی تهران در برخورد با مخالفان و منتقدان و فعالان مدنی در هماهنگی عمل می‌کردند. حال لاریجانی اژه‌ای را به دادستانی کل کشور گماشته است و از او نظارت جدی‌تر بر کار دادسراها و به خصوص دادسرای تهران را خواستار شده است. این که این خواست تا چه حد جنبه‌ی عملی به خود بگیرد و دادستانی تهران در معرض چه تغییر و تحولاتی واقع شود، پرسشی است که به نظر صاحب‌نظران باید برای پاسخ آن منتظر روزها و هفته‌های آینده ماند. - FW/MA

*- فایل مطلب: http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4598967,00.html

۱۳۸۸ مرداد ۲۸, چهارشنبه

شیرین عبادی :

’’تجاوزجنسی‘‘ جنایت علیه بشریت وقابل پیگیری در دادگاه‌های بین‌المللی است

با افشای نامه‌ی کروبی درمورد تجاوز جنسی به زندانیان، بسیاری از فعالان حقوق بشر در پی طرح این موضوع در دادگاه‌های بین‌المللی هستند. شیرین عبادی، برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل می‌گوید در زمان مقتضی این کار انجام خواهد شد.

دویچه‌وله: از زمان انتشار نامه‌ی مهدی کروبی مبنی بر تجاوز جنسی به زندانیان در اوین و سایر بازداشتگاه‌ها، بسیاری از خانواده‌های زندانیان نگران این موضوع هستند. دربیانیه‌ی شماره‌‌ی ۵ خانواده‌های دستگیرشدگان به طور مشخص به این موضوع اشاره شده و گفته شده است «ما نگران عزیزانمان بویژه دختران بیگناه در بندمان هستیم». برای پیگیری حقوقی این قضیه، یعنی تجاوز جنسی در زندانها، در مجامع بین‌المللی چه کاری می‌شود صورت داد؟

شیرین عبادی: تجاوز جنسی در زندان از مصادیق بارز شکنجه است و از نوع جرائم علیه بشریت است و طبیعتاً قابل رسیدگی در مجامع بین‌المللی است که البته در این خصوص به موقع اقدام لازم خواهد شد. کسانی که این چنین ددمنشانه به حقوق هموطنان خودشان متعرض می‌شوند و به آنها تجاوز می‌کنند، متوجه باشند که اگر عدالت در ایران اجرا نشود، دنیا به ایران ختم نمی‌شود، بلکه دادگاه‌های دیگری هستند که صداهای این مظلومان در بند را بشنوند.

یکی دیگر از نگرانی‌های خانواده‌ها این موضوع است که در ملاقات با زندانیانشان، زندانیان اصرار بر این دارند که ما نیازی به وکیل نداریم. این که یک زندانی در داخل زندان به خانواده‌اش بگوید که ما نیازی به وکیل نداریم، کمی غیرعادی است. تفسیر شما از این موضوع چیست؟

این حرف را بایستی از جنس همان اعترافات نمایشی دانست. یعنی کسانی که در بندند، تحت فشارند و به خاطر اینکه بازجو به آنها می‌گوید که چنین بگویند، مجبورند این حرف را بزنند برای این که کمی از فشار بازجوها کاسته بشود. وگرنه وکیل برای حفظ حقوق موکل است. وقتی کسی می‌گوید وکیل نمی‌خواهم، به خوبی می‌شود دریافت که تا چه اندازه تحت فشار است. و از سوی دیگر، متأسفانه از دو سه سال قبل به وسیله‌ی آقای مرتضوی این شیوه باب شد که بر متهمان فشار می‌آورند که وکلایی را انتخاب بکنند که مورد تأیید دادسرا و قوه‌ی قضاییه هستند و اجازه نمی‌دهند که متهم وکیلی را که خودش به او اعتماد دارد انتخاب بکند. نمونه‌اش را ما در مورد رکسانا صابری دیدیم که وکلای کانون مدافعان حقوق بشر شش بار مراجعه کردند، آقای حداد گفت که اجازه نمی‌دهم از اینها انتخاب کنید و آخر خانواده را مجبور کردند وکیلی را انتخاب بکند که مورد اعتماد دادگاه است. وکیل بایستی مورد اعتماد موکل باشد، نه مورد اعتماد دادگاه. بنابراین تمامی این گونه اعمال برخلاف حقوق قانونی است که در قوانین ما برای متهم شناخته شده است و اینها اعمال فراقانونی است که بایستی به آنها رسیدگی بشود. و تکرار می‌کنم، دنیا به ایران ختم نمی‌شود. امیدوارم که دادگاه‌های ایران عدالت را اجرا بکنند اما اگر این کار را نکردند، بدانند که جنایت علیه بشریت قابل رسیدگی در سایر دادگاهها نیز هست.

درحال حاضر دو تن از وکلای کانون مدافعان حقوق بشر، آقایان دادخواه و سلطانی، در زندان هستند و بعضی شنیده‌ها حاکی از این است که برخی وکلایی که در بیرون از زندان هستند هم، از ادامه‌ی وکالت زندانیان سیاسی اعلام انصراف داده‌اند. این وضعیت راچه طورارزیابی میکنید؟ با وجوداین، آیا واقعاً دیگر وکیلی جرأت میکند که طرف پرونده‌های زندانیان سیاسی برود؟

به علت فشار بیش از اندازه‌ بر وکلای مستقلی که دعاوی علیه متهمان سیاسی را قبول می‌کنند، این شهامت از وکلا سلب می‌شود. کانون وکلای حقوق بشر که هشت سال قبل با کمک تعدادی از وکلای همکار تأسیس شد، کلیه‌ی دعاوی زندانیان سیاسی را به رایگان می‌پذیرفت و این البته از نظر افرادی که خودشان را بالاتر از قانون می‌دانند گناه کمی نبود. به همین دلیل انواع و اقسام محدودیت‌ها را برای کانون فراهم آوردند. حتا در زمان آقای خاتمی حاضر نشدند این کانون را ثبت قانونی بکنند، با وجود این که ما تمامی شرایط قانونی را برای ثبت داشتیم. بعد در زمان آقای احمدی‌نژاد برخلاف قانون آمدند دفتر را پلمب کردند که ما شکایت کردیم و به شکایت ما کسی رسیدگی نکرد. حتا یکبار من را احضار نکردند که شکایت تو چیست. از آن طرف به دفتر وکالت من هجوم آوردند. وزارت اطلاعات همکاران ما را به دفعات احضار می‌کرد، تهدید می‌کرد و در آخر آقایان سلطانی و دادخواه را دستگیر کردند که الان بیگناه در زندان هستند. و نکته‌ی جالب این است که آقایان قضات دادگاه انقلاب، ازجمله آقای حداد، به آقای سلطانی گفته تو را بدون قید و شرط آزاد می‌کنم، به این شرط که اولاً مصاحبه نکنی، دوما دیگر با کانون مدافعان حقوق بشر همکاری نکنی و سوما دیگر با عبادی هم کار نکنی. البته آقای سلطانی این شرط را قبول نمی‌کنند و می‌گویند من آزاد هستم که با هر کسی که بخواهم همکاری کنم و با هر رسانه‌ای که بخواهم صحبت کنم. بنابراین ترجیح می‌دهم بروم زندان و چنین آزادی‌ای به درد من نمی‌خورد. عین همین مسئله برای آقای دادخواه پیش آمده است و آقای دادخواه در ملاقات‌هایی که داشتند گفته‌اند که ایشان را تحت اذیت و آزار جسمی و روحی قرار داده‌اند که دیگر حق نداری با عبادی همکاری کنی و بایستی اعتراف بکنی که کانون مدافعان حقوق بشر مرکزی برای توطئه علیه امنیت کشور بوده است. آقای دادخواه هم منکر این مسئله می‌شوند و می‌گویند من از ابتدای تأسیس با این کانون همکاری داشتم و جزو مؤسسین بودم و می‌دانم که این کانون جز خدمت به میهن هیچ کار دیگری انجام نداده است و حاضر نیستم یک چنین اعتراف دروغی بکنم و سالها در زندان می‌مانم، ولیکن اعتراف نمی‌کنم.

در هفته‌ی جاری برخی از زندانیان توانستند با خانواده‌هایشان ملاقات بکنند. ولی برخی دیگر از زندانیان متأسفانه نه تنها ملاقات نکردند، بلکه هنوز خبر درستی در مورد محل نگهداری آنها در دست نیست، ازجمله آقای کاظمی، برادر خانم زهرا رهنورد. شما خبر جدیدی از ایشان دارید؟

آقای مهندس شاپور کاظمی با سن بالایی که دارند فقط به گناه اینکه برادر خانم زهرا رهنورد هستند به گروگان گرفته شده‌ و اسیر شده‌اند. برای اینکه با اسارت ایشان دهان مهندس موسوی و خانم زهرا رهنورد را ببندند، که البته دیدیم این چنین نشد و این دو فرد نه تنها دهانشان بسته نشد، بلکه حتا سخن به اعتراض هم نگشودند، برای اینکه تفاوتی بین برادر خودشان و سایر افرادی که در بند هستند قائل نشوند. این آدم نه سیاسی بوده و نه اساساً در کار انتخابات و اعتراضات دخالت داشته است. ایشان با سنی نزدیک به هفتاد سال، یک مهندس قدیمی است که فقط در زمینه‌ی مهندسی فعالیت می‌کرده است. این آدم را که هیچ ارتباطی به تظاهرات و اجتماعات نداشته در ماشین‌اش دستگیر می‌کنند و در حقیقت گروگان می‌گیرند، برای این که خانم رهنورد و آقای موسوی را مجبور به سکوت بکنند. ولیکن دیدیم که آنها ساکت نشدند. آقای مهندس کاظمی تا به امروز حق نداشته وکیل بگیرد، حق ملاقات با خانواده را نداشته و از کلیه‌ی حقوق انسانی یک زندانی محروم شده است، صرفاً به گناه این که خواهرش همسر مهندس موسوی است.

خانم عبادی، همان طور که گفتم این هفته تعدادی از زندانیان توانستند ملاقات بگیرند. برای برخی دیگر از زندانیان قرار وثیقه صادر شده است. در هفته‌های اخیر هم چندین تن از زندانیان آزاد شده‌اند. ولی از سوی دیگر زندانیانی هستند که هنوز حتا اجازه‌ی تماس با خانواده‌شان به آنها داده نشده است. این دو گونه خبر را در کنارهم گذاشتن، حالتی از بیم و امید را بوجود می‌آورد. امید برای کسانی که آزاد شده‌اند، و بیم از جان کسانی که همچنان در بندند و همچنان از تماس آنها با خانواده‌هایشان مانع می‌شوند. پیش‌بینی شما‌ از این وضعیت چیست ؟

امیدوارم که کسانی که در بندند بزودی آزاد بشوند. زیرا همه می‌دانیم که علت در بند بودن آنها چیست. برای این که به مردم القاء بکنند که انتخابات، درست صورت گرفته و آنچه افراد آزادشده از زجر و شکنجه‌‌ی خودشان در بازداشتگاه‌ها گفته‌اند و آنچه آقای کروبی از تجاوز به جوانان مردم اعلام کرده نادرست بوده است. امیدوارم که اینها هم بزودی آزاد بشوند. ولی تکرار می‌کنم، کسانی که مرتکب چنین جنایاتی می‌شوند بایستی بدانند: دنیا به ایران ختم نمی‌شود.%

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی ، تحریریه: کیواندخت قهاری

----------------------------------------------------------------------

۱۳۸۸ مرداد ۲۳, جمعه

اولین پروژه ی سازمان همکاری اقتصادی، اکو

با راه اندازی

اولین قطار باری اسلام آباد، تهران، استانبول

اولین پروژه در چهارچوب اکو به اجرا در می آید

BBC Persian - جمعه 14 اوت 2009 - 23 مرداد 1388

پاکستان اولین قطار باری بین المللی خود را که اسلام آباد را از طریق تهران به استانبول متصل می سازد راه اندازی می کند.

این خط آهن که طول آن شش هزار و 500 کیلومتر است اولین پروژه ای است که در چهارچوب سازمان همکاری اقتصادی، اکو به اجرا در می آید.

پاکستان امیدوار است که این طرح بتواند حجم تجارت بین پاکستان و ایران و ترکیه را تا 50 درصد افزایش دهد.

ارزش حجم بازرگانی پاکستان با ترکیه و ایران در حال حاضر به یک میلیارد دلار در سال بالغ می شود.

طرح جدید برای تقویت مناسبات بازرگانی این سه کشور است.

سید یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان ابراز امیدواری کرد که روزی از این خط آهن برای حمل مسافر نیز استفاده شود.

این قطار 20 کانیتنر را حمل خواهد کرد.

چهارده کانتینر درتهران تحویل داده خواهد شد و 6 کانتینر دیگر به استانبول فرستاده می شود.

در اولین ماموریت این قطار نمایندگانی از سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه حضور خواهند داشت.

مکانیسم بازرگانی کنونی میان سه کشور بسیار پر هزینه است.

غالبا کانتینرها به وسیله کشتی به بندر کراچی برده می شوند و از آنجا به وسیله قطار به مقصد حمل می شوند.

خط آهن جدید مسیر مستقیمی برای حمل بار ایجاد خواهد کرد و زمان حمل بار در طول شش هزار و 500 کیلومتر مسافت را به 15 روز کاهش خواهد داد.

مقامات سه کشور هم اکنون مسائل گمرکی، نقل و انتقال بار و زمان به راه افتادن سرویس پیشنهادی را حل کرده اند.

صادرکننندگان میگویند مسیر جدید مزایای بسیار زیادی خواهد داشت.

ابراز امیدواری شده که درآینده این مسیر از یک سو تا کشورهای اروپایی واز طرف دیگر تا کشورهای آسیای میانه امتداد یابد.

---------------------------------------------------

*- فایل مطلب:

http://www.bbc.co.uk/persian/business/2009/08/090814_nh_pakistan_iran_turky.shtml