ماجرای قتل وعام جمع دیگری ازترکمنها

ماجرای یکی دیگر ازبهانه گیریهای ارتش استعماری روسیه برای قتل وعام جمع دیگری ازترکمنها در1917

ویا ماجرای قتل عام جمعی ترکمنهای فراری قوم داغ توسط واحدهای ارتش استعماری روسیه در1917  

که تحت عنوان "درباره نبرد شهيد عراز حاجي و 20 شهيد دلاور تركمن با سپاه روسيه تزاري" در وبلاگ  

شخصی حاج قربان محمد پالیز به آدرس hajpaliz.blogfa.com  درج شده است.

درجنگ جهانی اول (1914 تا 1918 میلادی )  روسیه ی تزاری نیز دراتحاد با انگلستان وفرانسه، برعلیه آلمان وارد جنگ میشود که با طولانی وفرسایشی شدن جنگ واوضاع نابسامان روسیه، دولت تزاری روسیه تصمیم به سربازگیری ازقبایل جنوبی روسیه شامل ترکمنها وقزاقها ودیگر اقوام ساکن ترکستان بزرگ میکند وهیئت هایی را برای توجیه سران قبایل وطوایف برای دادن سرباز واعزام به میادین جنگ راهی میکند. درسال 1917 وقبل از وقوع انقلاب اکتبر روسیه، هیئتی از نظامیان روسی به قوم داغ ترکمنستان وارد می شوند وبه سران طوایف ترکمن هشدار میدهند که ظرف چند روز تعدادی سرباز به نسبت جمعیت طوایف خود دراختیار دولت روسیه قراردهند.

ریش سفیدان وخانها بین خود جلسه ای برگزار می کنند عده ای موافق وعده ای مخالف دادن نیرو برای روسها می شوند ودرنهایت بعضی ازطوایف با اعتقاد به اینکه دادن سرباز به روسها یعنی کمک به دشمنان اسلام است ترک وجلای وطن را به ذلت و خواری ترجیح می دهند وطوایفی از توماج، قرنجیک، تا نا… تصمیم به ترک «قوم داغ» و مهاجرت ازمنطقه تحت نفوذ روسيه مي كنند.

طوایف مذکور به همراه دامهای خود کوچ می کنند وخوشبختانه تا خروج آنان ازمرز ترکمنستان فعلی با سربازان روس برخورد نمی کنند وبه سلامت از رود اترک عبور می کنند تا اینکه پس از عبور از اترک وروستای دماغ فعلی سیاهی لشکری از روسها از دور نمایان می شود. این کاروان که با داشتن زنان واطفال ودامهای خود امکان راهپیمایی سریع را نداشتند چاره ای جز مقابله با لشکر گران روس نمی بینند واین جا شهید عراز حاجی توماج فرماندهی گروه کوچک نظامی را برعهده می گیرد وبیست دلاور جوان ترکمن به همراه وی داوطلب می شوند تا جلوی قشون روسیه را بگیرند تا کاروان وافراد دیگر از تیررس دشمن دور شوند وبه عمق خاک ایران نفوذ کنند وخودرا نجات بدهند.

گروه کوچک شهید عراز حاجی توماج درپشت دره ای درتپه ماهورهای منطقه سنگر می گیرند وبا اسلحه های سبک و بسیار ابتدایی خود یکی دو روز لشکر روس را درهمان نقطه متوقف می کنند ودراین مدت نیز بقیه افراد، خود را کاملا از دسترس روسها دور کرده جان خود را نجات می دهند وشهید عراز حاجی وبیست جنگاور وفادارش تا آخرین نفر در آن نقطه دلاورانه وشجاعانه درمقابل دشمن تا بن دندان مسلح مقاومت می کنند وتمامی آنان به درجه ی رفیع شهادت نائل می شوند.

هم اکنون مزار آن شهیدان زیارتگاه علاقمندان ونوادگان وبازماندگان آن شهیدان بزرگوار ودیگر مردم منطقه است وبه همت نوه ی شهید عراز حاجی برای آسایش و راحتی زائران سه باب زائر سرا ، یک سایبان بزرگ، آب انبار وسرويس بهداشتي درآن مکان احداث گردیده است وهمه ساله وبخصوص درفصل بهار که منطقه جذابیت و زیبایی خاصی دارد افراد زیادی برای زیارت آن شهیدان می روند.

آرامگاه این شهیدان درجنوب روستای «دماغ » درکنار جاده ی داشلی برون به مراوه تپه است.
روحشان شاد ویادشان گرامی باد.