اوًچ3-نجی مای حالق آرا مطبوعات
آزادلیغی. May Wopld press freedom
امنیت وآزادی روزنامه نگاران و رسانه‌ها کاهش یافته است
گزارش
سالانه «گزارشگران بدون مرز» درباره وضعیت آزادی رسانه‌ها درجهان نشان می‌دهد که رژیم‌های
اقتدارگرا به خوارداشت رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران ادامه می‌دهند وشمار کشورهای امن
که درآن‌ها روزنامه‌نگاران بتوانند وظایف‌‌شان را با امنیت وآزاد انجام دهند کاهش
یافته است.
ایران امروز،
3م ماه مه2019 : درآستانه
روز جهانی آزادی مطبوعات (سوم ماه مه)، سازمان گزارشگران بدون مرز آخرین گزارش
سالانه خود درباره وضعیت آزادی رسانه‌ها در سراسر جهان را منتشر کرد. این گزارش
نشان می‌دهد کین‌‌آفرینی به روزنامه‌نگاران به خشونت بیشتر علیه آنها دامن می‌زند
و چرخه این ماشین خشونت به افزایش ترس منجر شده است. در حالی که رژیم‌های
اقتدارگرا به خوارداشت رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران ادامه می‌دهند، شمار کشورهای امن
که در آنها روزنامه‌نگاران بتوانند وظایف‌‌شان را با امنیت و آزاد انجام دهند
کاهش یافته است.
رده‌بندی جهانی
آزادی رسانه‌ها هرسال وضعیت آزادی رسانه‌ها را در ۱۸۰ کشور جهان نشان می‌دهد، رده‌بندی
جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۱۹، نشانگر
به راه افتادن ماشین ترس‌آفرینی است که به انجام جدی روزنامه‌نگاری آسیب می‌رساند.
خصومت با روزنامه‌نگاران و نفرت‌آفرینی به آنها از سوی شماری از رهبران سیاسی به
اقدام‌های عملی خطرناک و روزمره منجر شده است که زایای افزایش خطر برای حرفه‌کاری
روزنامه‌نگاری و اینگونه ایجاد ترس بی سابقه در میان روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها در
برخی کشورها شده است.
کریستف دولوار
دبیر اول گزارشگران بدون مرز درباره ویرایش ۲۰۱۹ رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها می‌گوید
« اگر بحث سیاسی دانسته و یا ندانسته به فضای جنگ داخلی سوق داده شود و روزنامه‌نگاران
به قربانیان آشکار آن تبدیل شوند، الگوهای دموکراسی در خطر بزرگی قرارمی‌گیرند. از
میان برداشتن این مکانیک ترس برای همه‌ی زنان و مردان با حسن نیت ِ متعهد به آزادی‌‌هایی
که در طی تاریخ بشری بدست امده‌اند، ضرورتی فوری است. »
در رده‌بندی
جهانی آزادی رسانه‌ها ۲۰۱۹، نروژ
برای سومین سال پی‌هم رده نخست خود را حفظ کرده است و فنلاند به رده دوم صعود کرده
و جای هلند (۱- ، ۴) را گرفته است که در آن دو روزنامه‌نگار
کارشناس جنایات سازمان یافته باید با حفاظت دائم پلیس زندگی کنند. سوئد (۱- ، ۳) با افزایش آزارگری سایبری یک رده عقب
نشسته است. خبر خوش امسال در قاره آفریقا است که اتیوپی (۴۰+ ، ۱۱۰) و گامبیا (۳۰+ ، ۹۲) فرا رفتنی چشمگیر داشته‌اند.
چندین رژیم
اقتدارگرا جایگاه خود را در رده‌بندی از دست داده‌اند. ونزوئلا (۵- ، ۱۴۸) که در آن روزنامه‌نگاران
قربانی بازداشت‌های خودسرانه و خشونت پلیس شده‌اند. و روسیه (۱- ، ۱۴۹) که کرملین فشارها را با بازداشت‌ها و
بازرسی‌های خودسرانه و قانون‌های آزادی‌ستیز بر رسانه‌های مستقل و اینترنت بیشتر
کرده است. ویتنام (۱۷۶) و پس
از آن چین (۱- ، ۱۷۷) که یک رده پایین نشسته است. ایران (۶- ،۱۷۰) در پی بازداشت‌های خودسرانه و
محکومیت‌های سنگین برای روزنامه‌نگاران و شهروند - خبرنگاران شش رده به پس نشسته
است. اریتره با وجود صلح‌آمیز کردن مناسبات با اتیوپی در رده ۱۷۸ و ترکمنستان (۲- ، ۱۸۰) در رده آخر به جای کره شمالی(۱+ ، ۱۷۹) نشسته است.
تنها ۲۴٪ از ۱۸۰ کشور در وضعیت خوب (بخش سفید ) و یا
کمابیش خوب (بخش زرد) قرار دارند. این درصد در سال گذشته ۲۶ ٪ بود. ایالات متحده امریکا (۳-،۴۸) که در آن افزون بر مواضع دونالد
ترامپ فضایی خصمانه علیه روزنامه‌نگاران در سال ۲۰۱۹ به راه افتاده است، سه رده از دست
داده است و به بخش نارنجی ( کشورهایی با وضعیت کمابیش ناگوار) جدول فرو افتاده
است. هیچگاه روزنامه‌نگاران امریکایی به این پیمانه به مرگ تهدید نشده و از شرکت‌های
خصوصی برای حفظ امنیت خود تقاضای امداد نکرده بودند. تنفر از رسانه‌ها چنان گسترش
یافته که در مریلند فردی با آتش گشودن به روی تحریریه روزنامه کاپیتال گازت پنج تن
را به قتل می‌رساند.
در بسیاری از
کشورها تهدید و توهین و حمله جسمانی به « خطرهای این حرفه» افزوده شده است. در هند
(۲- ، ۱۴۰) کسانی که از ایدئولوژی ناسیونالیسم
هندو انتقاد می کنند در کارزار آزارگری سایبری به نام « ضد هندی» معرفی می‌شوند.
در سال ۲۰۱۸ در
این کشور ۴ روزنامه‌نگار
کشته شده‌اند
سرکوب خودسرانه روزنامه‌نگاران درخاورمیانه
سرکوب خودسرانه روزنامه‌نگاران درخاورمیانه
کشته شدن
روزنامه‌نگار سعودی جمال خاشقچی در اکتبر ۲۰۱۸ بر خطری روشنی افکند که روزنامه‌نگاران این منطقه را وقتی که به سکوت
و یا تبلیغات حکومتی تسلیم نمی‌شوند، تهدید می‌کند. سرکوب رژیم‌های اقتدارگرا،
منازعات نظامی، شمار بسیار روزنامه‌نگاران زندانی، تهدید، کشتن و وادار به
سکوت کردن و یا مجبوربه تبعید شدن، سیمای بسیاری از کشورهای خاورمیانه است
که در بدترین جایگاه رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها قرار دارند.
موج برخاسته از
کشته شدن فجیع روزنامه‌نگار سعودی جمال خاشقچی، به تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۱۸ بدست ماموران امنیتی بلندپایه عربستان سعودی (۳- ، ۱۷۲) در کنسولگری استانبول، بدون تردید
درتغییر جایگاه عربستان سعودی تاثیر داشت. این کشور در رده‌ی ۱۷۲ جدول با از دست دادن سه رتبه نشسته
است و در میان ده بدترین کشورهای جهان برای روزنامه‌نگاران جای گرفته است. با وجود
محکومیت جهانی این جنایت اما ابهام‌ها و ناروشنی‌هایی که محاکمه عاملان این قتل را
در بر گرفته این نگرانی را دامن می‌زند که بالاترین مقامات عربستان سعودی که در
این قتل دست داشته‌اند از مجازات معاف شوند. گزارشگران بدون مرز همچنان بر تحقیق
و بررسی مستقل در این باره و آزادی ده‌ها روزنامه‌نگار زندانی در این کشور تاکید
دارد.
در سوریه (۱۷۴) در پایان سال میلادی ۲۰۱۸ دو خبرنگار رعد فارس و حمود جنیدی
کشته شدند. در این کشور نیز معافیت از مجازات حاکم است. با آنکه هیئت تحریر شام از
سوی جامعه مدنی به عنوان مسوولان قتل معرفی شده‌اند اما عدالت اجرا نشده است. هر
چند شمار کشتگان در سال ۲۰۱۸ کاهش
داشته است، اما این کشور همچنان برای روزنامه‌نگاران پر خطر است. تهدیدها چند گانه
است شمار زیادی از گروه‌های مسلح نیروهای وفادار به بشار اسد ، و یا زندان‌های
رژیم. سال گذشته رژیم اسد به شکل رسمی مرگ تعدادی از روزنامه‌نگاران در زندان را
پذیرفت. در یمن (۱-،۱۶۸) نیز زندان می‌تواند قتل‌گاه باشد. دو
روز پس از آزادی از زندان انور ال‌راکان درگذشت. این روزنامه‌نگار به علت بیماری
به وجود آمده بر اثر بدرفتاری‌های زندانبانان حوثی‌اش بیمار شده بود.
۲۰۱۸ نیز
سالی مرگبار برای فلسطین (۳-، ۱۷۳) بود. دو خبرنگار فلسطینی، یاسر
مرتجی عکاس خبرنگار آژانس مستقل عین مدیا، بر اثر شدت جراحات در بیمارستان درگذشت.
وی با شلیک ارتش اسرائیل به هنگام پوشش خبری تظاهرات‌های بازگشت به وطن مجروح شده
بود. این خبرنگار ۳۰ ساله
با جلیقه « رسانه» بر تن‌اش کاملا قابل شناسایی بود. دو هفته پس از این
جنایت روزنامه نگار دیگر احمد ابو حسین خبرنگار رادیو شاعب و بیسان نیوز با
شلیک گلوله نظامیان اسرائیلی کشته شد. گزارشگران بدون مرز (RSF) چند
ساعت پیش از برگزاری جلسه شورای امنیت سازمان ملل در باره کشتار غیر نظامیان
فلسطینی در غزه، به تاریخ ۱۵ می ۲۰۱۸ با انتشار اطلاعیه اعلام کرد که از
ارتش اسرائیل به دیوان کیفری بین‌المللی شکایت کرده است.
زندان‌های پراز روزنامه‌نگار
زندان‌های پراز روزنامه‌نگار
دراین منطقه
یکی از تهدیدها برای روزنامه‌نگاران زندانی کردن آنهاست. جمهوری اسلامی ایران (۶-،۱۷۰) همچنان یکی از بزرگترین‌های جهان
برای فعالان رسانه‌ای است. بازداشت روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و شهروند-خبرنگاران که
در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی می‌کنند در سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است. این وضعیت ایران
را کمی بیشتر به قعر جدول کشاند و در رده‌بندی سال ۲۰۱۹ شش رده از دست داد. در ایران شهروند
خبرنگاران، دو سوم زندانیان را تشکیل می‌دهند که بهای سخت‌گیری‌های رژیم تهران
برای اطلاع‌رسانی مستقل را پرداخت می‌کنند. امروز در ایران و در پی سرکوب نظام‌مند
رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران این شهروند-خبرنگاران هستند که فعالانه بر روی شبکه‌های
احتماعی مرکز مبارزه برای اطلاع‌رسانی آزاد و تغییری دمکراتیک هستند. و هدف‌های
اصلی سرکوب های به ویژه سپاه پاسداران و سازمان اطلاعات‌اش از این میان اقلیت های
مذهبی که در باره وضعیت سرکوب اطلاع رسانی می کنند. در سال ۲۰۱۸ گزارشگران بدون مرز با رونمایی از
یک سند دستگاه قضایی از ۴۰ سال
دروغ حکومت جمهوری اسلامی ایران پرده برداشت. دست کم ۸۶۰ روزنامه نگار و شهروند – خبرنگار در
فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۸ تحت تعقیب قرار گرفته، بازداشت،
زندانی و یا حتا اعدام شده‌اند.
در بحرین (۱- ، ۱۶۷) در مصر (۲- ، ۱۶۳) و عربستان سعودی (۳- ، ۱۷۲) ده‌ها روزنامه‌نگاربدون آنکه محاکمه
شده باشند در زندان بسر می‌برند. برخی را دادگاه‌های نظامی محاکمه کرده‌اند از این
میان اسماعیل الکساندرانی روزنامه‌نگار مصری و پژوهش‌گر در باره گروه‌های جهادی در
صحرای سینا که به شش سال زندان محکوم شد بدون آنکه حتا در دادگاه حاضر باشد.
دستگاه قضایی عربستان سعودی ازمصر هم سیاه‌تر است. دست‌کم ۳۰ روزنامه‌نگار در این کشور پادشاهی زندانی هستند.
۳ تن از آنها را
می‌توان به عنوان ناپدیدشدگان اجباری نامید. بسیاری از آنها قربانی موج بازداشت
های سال ۲۰۱۷ و
بهار ۲۰۱۸
هستند. این روزنامه‌نگاران در زندان‌ها قربانی بدرفتاری، شکنجه و آزارهای جنسی شده‌اند.
از این میان امان ال نافی‌جان مدیر وبلاگ زن سعودی Saudiwoman را می‌توان نام برد که پس از یک سال بازداشت
به شکل مشروط آزاد شده است.
در اسرائیل (۱- ،۸۸) نیز روزنامه‌نگاران فلسطینی به هنگام
بازداشت، بدون اتهامی روشن و یا با حکم قضایی ماه‌ها در «بازداشت‌های اداری» نگاه
داشته می‌شوند. اینگونه لاما خاطر از تاریخ ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸ در بازداشت بسر می‌برد. بدون استفاده از زندان نیز دستگاه قضایی در
کشورهای خاورمیانه می‌تواند با اعمال فشار می تواند در کار روزنامه‌نگاران اخلال
کند. در اسرائیل و فلسطین و یا عراق (۱۵۶) مسوولان سیاسی یا کاسبکاران کلان با شکایت و بازداشت روزنامه‌نگاران و
یا فشار بر تحریریه خودسانسوری را تحمیل می‌کنند.
استواری نظام‌های اقتدارگرا
استواری نظام‌های اقتدارگرا
نتایج نامطلوب
ثبت شده در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها درسال ۲۰۱۹ نشانگر دور شدن بیشترازامید به مردم‌سالارانه
بهار عرب است. به نام مبارزه با تروریسم و خبرهای «برساخته» منتشر شده در اینترنت،
مصر و عربستان سعودی و امارات متحده (۱۳۳) و سوریه به شکلی وقیحانه‌ای سرکوب روزنامه‌نگاران را به پیش می‌برند.
مساله برانگیزهایی که جهان درباره آنها بحث می‌کند از سوی رژیم‌های اقتدارگرا دور
زده می‌شود و به نفع خود از آنها سواستفاده می‌کنند. از این میان «تروریسم» که هر
انتقادی از نظام به آن منتسب می‌شود و یا هر گزارشی درباره‌ی وضعیت کشور «برساخته»
معرفی می‌شود. اینگونه وبلاگ‌نویس اماراتی احمد منصور برای انتشار «اخبار کذب در
شبکه‌های اجتماعی» به ده سال زندان محکوم شده است.
دربسیاری از
کشورهای خاورمیانه شبکه‌های اجتماعی یکی از هدف سرکوب هستند. جمهوری اسلامی ایران
در برابر موج‌های اعتراضی بی‌سابقه سال گذشته در نزدیک به صد شهر کشور بازهم به
مسدود سازی روی آورد و پیام‌رسان تلگرام مسدود شد. این در حالی است که
توئیتر و فیس بوک همچنان در کشور مسدود هستند.
درعراق شبکه‌های
اجتماعی برای اخلال در پوشش تظاهرات‌های ژوئیه مسدود شدند. در مصر و در کشورهای
حاشیه خلیج فارس و با دامنه کمتری در اردن (۱۳۰) و در فلسطین سایت‌های روزنامه‌ها
مسدود شدند. قانون‌های مبارزه با جرایم ریانه‌ای برای نمونه در لبنان (۱- ، ۱۰۱) به کنترل و مهار آنلاین مشروعیت داده‌اند.
تعقیب روزنامه‌نگاران منتقد با اتکا فنآوری‌های تازه ابعاد کلان‌تری پیدا کرده
است. روایت تبعیدیان منتقد سعودی نشان از اقدام‌های کشورهای خلیج فارس و استفاده
از ابزار‌های پیچیده جاسوسی علیه آنها نشان داد که برخی از این کشورها تا کجا می‌توانند
از خبرنگاران حتا دور از مرزهای ملی خود جاسوسی کنند.
آزادی رسانه‌ها درآسیا دستخوش تحولات سیاسی
آزادی رسانه‌ها درآسیا دستخوش تحولات سیاسی
درکشورهای
منطقه آسیایی واقیانوسه شجاعت بسیاری می‌خواهد که با وجود تبلیغات تمامیت خواهانه،
سانسور، دهشت‌آفرینی، خشونت فیزیکی، آزارگری سایبری و... حرفه‌ی روزنامه‌نگاری
مستقل را برگزید.دمکراسی‌های منطقه به سختی دربرابرپدیده‌های ضداطلاعات مقاومت می‌کنند.
درآسیا و
اقیانوسه صعود دو کشور هر کدام ۲۲ رتبه
بار دیگر نشان می دهد که وضعیت سیاسی یک کشور تا چه حد در بهبود وضعیت ازادی رسانه‌ها
می تواند موثر باشد. در مالزی ۶۲ سال
پس از استقلال با تحولات سیاسی نسیم تازگی بر رسانه‌ها که فرتوت شده بودند، وزیدن گرفته
است و ژرف‌گونه شرایط کار روزنامه‌نگاران را تغییر داده است. اینگونه مالزی در رده
۱۲۳ نشسته
است. و درمالدیو به قدرت رسیدن رییس جمهوری که متعهد به آزادی رسانه‌ها شده است
وبخشی ازوعده‌هایش را عملی کرده است، این شبه جزیره را به رده ۹۸ نشانده است.
سیاه‌چال‌های اطلاع رسانی بیشتر می‌شوند
سیاه‌چال‌های اطلاع رسانی بیشتر می‌شوند
چون آینه‌ای
کژنما چین (۱۷۷) و
ویتنام (۱۷۶) در جای
خود درجا می‌زنند و همچنان در رده‌های پایانی جدول رده‌بندی مانده‌اند. یک علت آن
رهبری فردی استبدادی شی جین پینگ و نگیان فو ترونگ است اولی. برای مادام عمر رییس
جمهوری بودن قانون اساسی را در سال ۲۰۱۸ تغییر
داد و دومی همچنان رئیس مادام عمر حزب و دولت است. حامیانشان وظیفه دارند تا از یک
سو هر گفت و گو بحث در درون رسانه‌های رسمی را خفه کنند و در بیرون نیز سرکوب
شدیدی را علیه شهروند-خبرنگاران که صدای منتقدان هستند، به پیش برند. در ویتنام
بیش از سی تن زندانی هستند و چین دو برابر ویتنام زندانی دارد . ضد الگوی چینی از
یک سو مهار گسترده است و از سوی دیگر دستکاری اطلاعات به شیوه جورج اورولی با اتکا
به فناوری‌های تازه و این ضد الگو به خارج از مرزهای این کشور نیز صادر می‌شود.
افزون بر اخلال در کار خبرنگاران خارجی حاضر در کشور، چین تلاش می‌کند تا «نظم
جدید جهانی اطلاعات» را گسترش دهد.
کره شمالی (۱+ ، ۱۷۹) یکی از سه کشور جهنمی انتهای جدول
درسال گذشته با گشودن نسبی درهای کشور به روی خبرنگاران در آستانه نشست ترامپ و
کیم جون ان یک رده بالا آمد.
سانسور وخودسانسوری عمومیت یافته
سانسور وخودسانسوری عمومیت یافته
کشورهای
ضد الگوی منطقه با حمله به رسانه‌های مستقل از مدل چینی برای بسته‌تر کردن
اطلاع‌رسانی الهام می‌گیرند. از این میان سنگاپور (۱۵۱) و برونی (۱- ، ۱۵۲) و یا تایلند ( ۱۳۶) که خودسانسوری کاملی را قانونیت داده‌اند.
به ویژه در پاکستان (۳-، ۱۴۲) که فشارهای اعمال شده از سوی نظامیان
بر روی رسانه‌ها در دوره ی انتخابات عمومی ژوئیه ۲۰۱۸ به شدید شدن سانسور انجامید و سیاه‌ترین
دوره‌های دیکتاتوری در این کشور را یادآور شد.
کشتار روزنامه‌نگاران
کشتار روزنامه‌نگاران
روزنامه نگاران
پاکستانی نیز درخط نخست نا امنی قراردارند، دست کم سه تن از آنها درسال۲۰۱۸ برای انجام وظیفه حرفه‌ای‌شان کشته
شدند.
وضعیت ناامنی
نگران کننده دیگر درافغانستان (۳- ، ۱۲۱) است که با وجود تلاش‌های حکومت وحدت
ملی اما ۱۶ خبرنگار
وهمکار رسانه‌ای در سال گذشته در حمله‌های که به شکل مستقیم رسانه‌ها هدف قرار بود
کشته شدند. تنها دریک حمله ودریک روز یار محمد توخی تصویربردار طلوع نیوز،غازی
رسولی خبرنگار تلویزیون یک، نوروز علی رجبی (خاموش) تصویربردار تلویزیون یک، شاه
مری فیضی عکاس فرانس پرس، سلیم تلاش خبرنگار و علی سلیمی تصویربردار تلویزیون
مشعل، عبادالله حنان زی، محرم درانی، سباوون کاکر خبرنگاران رادیو آزادی، دراین
انفجار کشته شده‌اند. چند ماه پسان تر صمیم فرامرز خبرنگار و رامز احمدی فلم‌بردار
شبکه طلوع نیوز در حمله انتحاری پیاپی دیگری درکابل کشته شدند.
آمریکای لاتین فرو افتادن پی هم
آمریکای لاتین فرو افتادن پی هم
رده‌بندی جهانی
آزادی رسانه‌ها درسال۲۰۱۹
درامریکای لاتین بدتر شدن وضعیت آزادی رسانه‌ها را نشان می‌دهد. درشمار زیادی
ازاین کشور ها روزنامه‌نگاران با تهدید و خشونت رو در رو هستند. گویا گرایش به
بهتر شدن وضعیت در رده‌بندی سال گذشته گذرا بود. فضایی که روزنامه‌نگاران در آن
زندگی می‌کنند بیش از پیش نامساعد است، پوشش خبری هر موضوع حساس به افزایش خشونت و
فشارعلیه آنها منجر می‌شود. انتخابات در مکزیک (۳+ ، ۱۴۴) برزیل (۳-، ۱۰۵) ونزوئلا
(۵- ، ۱۴۸) و یا در پاراگوئه (۸+ ، ۹۹) و کلمبیا (۱+ ، ۱۲۹) و ال‌سالوادور (۱۵- ، ۸۱) و در آخر در کوبا (۳+ ، ۱۶۹) در سال ۲۰۱۸ حمله و تهدید علیه روزنامه‌نگاران
را در ابعاد گوناگون بدنبال داشت. بخشی از این حمله‌ها و تهدیدها از سوی
سیاستمداران و کارگزاران و فعالان سیبری انجام می‌شد. این حوادث بانی بیشتر شدن بی‌اعتمادی
و گاهی کینه از روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها در منطقه شدند.
نیکاراگوئه با
از دست دادن ۲۴ رده
بیشترین سقوط منطقه را رقم زده است و به رتبه ۱۱۴ فرو افتاده است. سرکوب حکومت دانیل
اورتگا علیه رسانه‌های مستقل همزمان با اعتراضات گسترده مردمی در سال ۲۰۱۹ شدیدتر شد. روزنامه‌نگاران
افزون بر بازداشت‌های خودسرانه و غیر قانونی به شکل دائم هدف کارزارهای کین‌پراکنی
و تهدید به مرگ می‌شوند. به هنگام تظاهرات‌ها خبرنگاران به چشم مخالف دیده می‌شوند
و مورد تعرض و توهین قرار می‌گیرند. شماری از آنها مجبور به ترک کشور خود شده‌اند.
وضعیت در
ونزوئلا نیز نگران کننده است که پنج رده فرو افتاده است و به بخش سیاه جدول
( کشورهایی دارای وضعیت بسیار ناگوار) نزدیک‌تر شده است. گرایش اقتدارگرایانه دولت
نیکلاس مادورو که از ۲۰۱۳ در
قدرت است به تشدید بیشتر سرکوب و سانسور انجامیده است. در سال ۲۰۱۸ سرکوب علیه رسانه‌های مستقل بیشتر
شده است. در سال گذشته گزارشگران بدون مرز شمار بسیار زیادی بازداشت خودسرانه را
شمارش کرده است.
برزیل با از
دست دادن سه رده به بخش قرمز ( کشورهایی دارای وضعیت ناگوار) جدول نزدیک تر شده
است. در سال ۲۰۱۸ با
کشته شدن ۴ خبرنگار سالی
پر تلاطم برای آسیب‌پذیری رو به رشد رسانه‌های مستقل کشور بود. به ویژه پیروزی در
انتخابات خایر بوسونارو در اکتبر ۲۰۱۸ پس از
کارزار انتخاباتی پر از کین‌پراکنی و ضد اطلاعات و خشونت علیه روزنامه‌نگاران و
تحقیر حقوق بشر که آغاز دورانی تیره برای دمکراسی و آزادی رسانه‌ها را نوید می‌دهد.
در این کشور که دو سوم از جمعیت کشور از طریق شبکه‌های اجتماعی به اطلاعات دسترسی
پیدا می‌کنند، پیام رسان واتس‌آپ نقشی مرکزی در کارزار انتخاباتی بازی کرد. این
پیام‌رسان که ۶۱ درصد
رای دهندگان به خایر بوسونارو از آن استفاده می‌کردند، جایگزین منابع اطلاعات سنتی
شد. با همین پیام‌رسان بود که اطلاعات نادرست – با هدف بی‌اعتبار کردن کار
خبرنگاران منتقد – توهین و افترا و ... راه‌اندازی و منتشر می‌شدند.
در ایالات
متحده آمریکا (۳- ، ۴۸)، کشوری که به شکل تاریخی پایبند
آزادی رسانه‌ها بوده است، روزنامه‌نگاران شاهد آنند که نهادهای رسمی سیاسی هر روز
کار حرفه‌ای آنها را به چالش می‌کشند. تاثیر دومین سال ریاست جمهوری دونالد
ترامپ این است که ایالات متحده آمریکا باز هم در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در
سال ۲۰۱۹ سه
رده فرو افتاده است. چند ماه پس از نامیده شدن در میان پر مرگ‌ترین کشورهای جهان
در بیلان سال ۲۰۱۸ این بار آمریکا به بخش نارنجی جدول که کشورهای دارای وضعیت کمابیش بد
را در بر می‌گیرد وارد شده است. دونالد ترامپ همچنان کارزار بی اعتبار کردن رسانه‌ها
را دنبال می‌کند. در همین زمان روزنامه‌نگاران و به ویژه زنان روزنامه‌نگار و سیاه
پوست در سراسر کشور قربانی آزارگری و تهدید می‌شوند. در متینگ‌های دونالد
ترامپ خبرنگاران مورد تهدید و حتا حمله قرار می‌گیرند. برخی رسانه‌های سراسری و
محلی بسته‌های مشکوک به بمب دریافت کرده‌اند. در کنار تهدیدها و حمله‌ها رسانه‌های
در آمریکا با مشکلات مالی جدی و شمار زیادی شکایت و تعقیب قضایی رو در رو هستند.
از سوی دیگر شماری از روزنامه نگاران خارجی با مشکل ویزا روبرو شده‌اند. این
روزنامه‌نگاران متهم به همکاری با رسانه‌هایی می‌شوند که از سوی دولت ترامپ به
حمایت از تروریسم متهم شده‌اند و یا به ایران و یا سوریه سفر کرده‌اند.
کانادا(۱۸) جایگاه خودش را در جدول حفظ کرده
است. اما این درجا زدن دست‌کم نه به دلیل بهتر شدن وضعیت که به دلیل بدتر شدن
وضعیت آزادی رسانه‌ها در دیگر کشورهای جهان است.
اروپا بازهم پس رفت های دمکراسی‌ها
اروپا بازهم پس رفت های دمکراسی‌ها
اتحادیه اروپا
بیشترین وخامت وضعیت آزادی رسانه‌ها را درسال ۲۰۱۹ ثبت کرده است. تضعیف آزادی رسانه‌ها
دراروپا درآخرین رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها آن روی سکه فرسایش نهادهای
اساسی کشورهایی است که بیش از بیش به اقتدارگرایی روی می‌آورند. کشتن، اقدام به
قتل و حملات فیزیکی و لفظی و دهشت‌افکنی وفشار از این میان آزارگری قضایی افزایش
یابنده نگران کننده هستند. اگر اروپا همچنان قاره‌ای است که درآن آزادی رسانه‌ها
بهتر تضمین شده است، اما درکارروزنامه‌نگاری کاوشگرانه بیش از پیش اخلال می‌شود.
درفاصله چند
ماه کشته شدن سه روزنامه نگار درمالت (۱۲- ، ۷۷)،
اسلواکی (۸- ، ۳۵) و در بلغارستان (۱۱۱) افکار عمومی جهانی را متوجه کرد که
اروپا دیگر پناه‌گاه امنی برای روزنامه نگاران نیست. خاصه زمانی که روزنامه‌نگاران
توجه شان به فرارهای مالیاتی وسو استفاده از بودجه‌های بازسازی اتحادیه اروپا که
با مافیا پیوند دارند، جلب می‌شود.
در
وضعیتی امنیت محور که بیش از پیش ناگوارتر شده است، درخواست حفاظت پلیس از
روزنامه‌نگاران حتا در کشورهای صدر حدول رده بندی بیشتر شده است. درهلند(۱- ، ۴) درپی تهدیدهای جدی دوروزنامه‌نگار
تمام وقت ازسوی پلیس حفاظت می‌شوند.درسوئد (۱- ، ۳) هرروز بیشتر شاهد رشد حمله های
سایبری علیه روزنامه‌نگارانی هستیم که درباره جنایات سازمان یافته و یا مذهب کاووش
می‌کنند.
منصرف کردن
روزنامه‌نگاران از کارهای تحقیقی‌شان گاه همراه با حمله فیزیکی است درصربستان (۱۴- ، ۹۰) درسال ۲۰۱۸ موارد خشونت فیزیکی علیه روزنامه‌نگاران
کاووشگر افزایش چشمگیر داشت.
یکی دیگرازپدیده‌های
نگران کننده که در۲۰۱۸ اروپا
را دربرگرفته سخن‌سرایی ضد رسانه‌ای دربسیاری ازدمکراسی‌هاست. روزنامه‌نگاران از
سوی کسانی که دربالاترین مقام‌های حکومتی هستند مورد توهین وتهدید و تحریم قرار می‌گیرند.این
گرایش ازاین میان درفرانسه (۱+، ۳۲) دیده می‌شود که ژان لوک ملانشون رهبر
جریان فرانسه نافرمان، کینه به روزنامه‌نگاران را « مقدس وعادلانه» می‌داند. تنفر
از رسانه‌ها یکی از ویژه‌گی‌های اصلی جنبش جلیقه زردها در فرانسه است که به شکل
خشن در تعرض‌های فیزیکی پدیدارمی‌شود. درسال گذشته چندین حادثه جدی شمارش شده است
واین درکنار خشونت پلیس و استفاده از گلوله‌های پلاستیکی است که به شکل
ویژه خبرنگار عکاسان را نشانه می‌گیرد.
درمجارستان (۱۴- ،۸۷) پافشاری مسوولان حزب ویکتور اوربان
برامتناع از گفتگو با روزنامه‌نگارانی که به رسانه های دوستان فیدز نیستند
امری تکان دهنده است. ویکتور اوربان چند ماه پیش خود نیز از پاسخ به پرسش شبکه
اطلاع رسانی HírTV با این بهانه که این رسانه اساره خبرهای
نادرست است، سر باز زد. این انتقاد از روزنامّ نگاران سلاح سیاسی است که روزنامه‌نگاری
را با زیر سوال بردن دائمی‌اش تضعیف می‌کند و برای این‌کار رهبران از رسانه های
عمومی استفاده می کنند که به ابزار پروپاگاندا تبدیل شده‌اند.
با وجود
تحولاتی غیر مترقبه ملی در برخی از کشورها و رشد کمی شناساگر منطقه اما اروپای
شرقی و آسیای مرکزی اما این منطقه همچنان پیش از آخرین‌های خود را حفظ می‌کند.
دراین منطقه است که شناساگر چارچوب های قانونی بیشترین کاهش را داشته است. بیشترین
کشورهای این منطقه در کنار و یا پس از رده ۱۵۰ قرار دارند. دوکشور بزرگ این منطقه روسیه و ترکیه (۱۵۷) برسرکوب رسانه‌های مستقل همچنان
اصرار دارند. ترکیه بزرگترین زندان جهان برای فعالان رسانه‌ای تنها کشوری است که
روزنامه‌نگاری را که درباره کاغذهای پانامه تحقیق کرده است تحت تعقیب قضایی قرار
داده است. در این بخش از جهان که گویی زمان متوقف شده است کمتر صعود و فرا رفتنی
می‌بینیم. ازبکستان (۵+ ، ۱۶۰) که آخرین روزنامه‌نگاران زندانی را
پس از برکناری از قدرت اسلام کریموف آزاد کرده است از کشورهای سیاه جدا شده است.
ارمنستان (۱۹+ ، ۶۱) پس از پیروزی انقلاب مخملی دست قدرت
را از رادیو تلویزیون ملی کوتاه کرد و گاهی صعودی برداشت با آنکه هنوز در میان
کشورهای کمابیش خوب است.%
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر