اختلاف برسر مصادره نسخه جدید قورقوت آتا یافته شده درترکمنصحرا

اختلاف برسر نسخه ی ترکمنصحرا ازکتاب قورقوت آتا برسرچیست؟

درترکمنصحرا قدیمی ترین نسخه ی خطی حماسه ی قورقوت آتا پیدا شده

* ایل گویجی: در زیر دومطلب، اولی درباره نسخه چهارم و دومی درباره واریانت سوم کتاب حماسی ده ده قورقوت قرار دارد.

یادآوری می شود که نسخه اول کتاب مذکور درشهر درسدن آلمان ونسخه دوم در واتیکان ونسخه ی سوم درقازاقستان نگهداری میشود. اخیرن قدیمی ترین نسخه اش درترکمنصحرای ایران پیدا شده که احتمال دارد 4مین نسخه شناخته شود.

  1- قورقوت آتا حماسه سی نین تورکمنصحرادا تاپیلان اینگ قدیمی واریانتی حاقیندا

 اثر حماسی به میراث مانده از اوُغوزها که بنظرم امروزه گروه های اتنیکی با تبار اوُغوزی همانند ترکمن، قاش قایی، آزربایجان ... حق میراث داری وتعلق به خود را دارند، یکی از قدیمی ترین اثر ادبی ویک میراث فرهنگی مشترک آنهاست. بدنبال یافته شدن نسخه سوم کتاب قورقوت آتا ازمنزل ترکمنهای منطقه موًنگ قیشلاق، اخیرن با خبر شدیم که نسخه جدیدی از کتاب ده ده قورقوت و یا قورقوت آتا، از غرب تورکمنصحرا در کتابخانه ی خانوادگی عبدی جان آخون قارا اینجیک پیدا شده است.

 امیدواریم آزربایجانها ، قاش قایی ها و دیگر اوُغوز تبارها  نسبت به آثاری چون "دیوان حکمت" اثر خوجا احمد یاساوی و... که توسط اوُغوزان نوشته شده است احساس و درک میراث داری داشته باشند. 

   2-قورقوت آتا حماسه سی نین 3نجی واریانتی حقینده

 توًرکمنلره، قاش قایی لارا وآزربایجانلارا ودیگر اوُغوز تبارلارا مهم بیر خبر

قورقوت آتا حماسه سی نین 3نجی واریانتی( نوسخه سی) تاپیلمیش

توًرکی خلق لاری نین بو تانیمال( مشهور) حماسه سی اثری، تورکمنلرده "قورقوت آتا" وآزربایجانلی تورک لرینده "ده ده قورقوت" آدی بیله تانیلان اثرینگ 3-نجی واریانتی،  "مین قیشلاق" بؤلگه سیندن تاپیلمیش.

بوندان اؤنگ( قاباخ) بیر واریانتی آلمان ین درسدن شهرینده و ایکین2جی واریانتی واتیکان ین قولیازما خانه سینده محافظت ادیلر. 

پروفیسور متین اکینجی ، 61 صفحه دن عبارت یئنی اثری 3نجی واریانت( نسخه) قبول اتمیش وتورکستان نسخه سی آد وئرمیش. بو وارینت ین آیراتین( ویژه، فرق لی) یئری "سالیر قازانین" یدی7 باشلی آژداهانی اؤلدیرمه سی نین حکایه سی دیر.

*-بو اینفو تورک دیلینده بولان KARAR سیته دن آلینمیشدیر.

*- مین قیشلاق بؤلگه سی، استالین حأکمیت ادن ییلللاریندا قازاقستان ینگ چأگینده( محدوده سینده) یئرلشدیرلیپ دیر.

   23.05.2019 – 02.03.1398  

--------- 

لطفا قدیمی ترین نسخه خطی "دده قورقوت" را به نام خود مصادره نکنید!!

✅می دانیم که کتاب "دده قورقوت" در ادبیات ترکان جهان جایگاه ویژه ای دارد. پژوهشگران دنیای ترک با علم به اهمیت چند نسخه مادر ، همواره درتلاش بوده اند تا به قدیمی ترین نسخه ی این متن بسیار ارزشمند دست یافته، تحقیقات پیرامون نسخه های اصل دده قورقوت را به کمال رسانند.
👈اما موضوعی که اخیرا" در این رابطه رخ داده، این است که یک نسخه یاب سرشناس ترکمن که اهل ترکمنصحرای ایران وساکن شهر گنبدکاووس می باشد؛ این نسخه اصل و بی بدیل را یافته است. او کسی نیست جز استاد "ولی محمد خوجه"، از خاندان اصیل روحانی که از عنفوان جوانی با کتاب و نسخه های خطی کهن ترکان آسیای مرکزی آشنا بوده است. این آشنایی بواسطه پدر بزرگ وبویژه پدرعالم خویش "عبدی جان آخوند خوجه" که گنجینه ی نسخ خطی نیاکان خود را درازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و ایران حراست و مواظبت می کرده ؛ پدید آمده است.
✅می دانیم که این خاندان شریف درنتیجه تضییقات نظام بلشویکی استالینیستی به ایران آمده در ترکمنصحرای ایران مستقر گردیده اند در حالیکه بخش هایی از آن گنجینه ی نسخ خطی را درهر یک ازین کشورها با شیوه های سنتی در دل خاک ویا شکاف کوهها و غارها مخفی کرده بودند تا از گزند زمان مصون مانده باشد.
👈بگذریم، استاد نسخه یاب "ولی محمد خوجه"، پس از یافتن قدیمی ترین نسخه "دده قورقوت" درکمال صداقت واعتماد به افراد نسخه شناس و صاحب نام درحوزه ادبیات ترک این موضوع را درمیان گذاشتند، تا آنان درتعیین سندیت، تشخیص اصالت وقدمت نسخه، وی را کمک نمایند.
به گفته آقای خوجه، کپی صفحاتی ازاین کتاب ارزشمند به چند نفر اهل قلم ازترکمنها، ترکان آذربایجان ایران، وترکیه ارائه گردید تا درفرصت مناسب بررسی و سطح ارزش علمی آن را اعلام نمایند.
✅ماجرا ازین پس جالب تر می گردد که دربین این افراد مشهور وشناخته شده که از انگشتان دست فراتر نمی روند؛ برخی (تاکید می شود برخی و نه همه) پس از گذشت مدتی کوتاه، دست به کاری ناپسند، قبیح وغیر آکادمیک می زنند. بدین ترتیب که هر یک بطور مستقل در رسانه های عمومی ظاهر شده با تبلیغات فراوان اعلام می نمایند که موفق به کشف قدیمی ترین نسخه ی دده قورقوت گشته اند!!
👈البته ناگفته پیداست که هدف از اعلان این ادعای کذب، می تواند ثبت افتخار یافتن این نسخه فوق العاده نادر ومهم به نام خود باشد که متصور است با جوایز چشمگیری همراه بوده وطی مراسمی رسمی با حضور مقامات بلند پایه علمی، هم تقدیر گردد وهم شهرت جهانی را نصیب یابنده نسخه نماید.
✅چنین انگیزه هایی می تواند حتی بر فضلای اهل قلم و بسیار مشهور نیز وسوسه انگیز و فریبنده باشد و موجب ربودن این مزیت به نام خویش گردد.
اما، زنهار که افراد آکادمیک و علمی، برای دستیابی به مطلوبیت ناصواب و سارقانه، دچار اشتباه راهبردی شده، در نتیجه مفتون طمع شخصی گشته، دست به اقدامی همانند سرقت ادبی و مشابه آن در نسبت دادن کار و زحمت دیگری به نام خود گردند. دراینصورت سرمایه بزرگ افراد شاخص، یعنی "اخلاق" را باخته، آبروی علمی چند دهه ی خود را یکجا برباد می دهند.
👈وانگهی در دنیای امروز که به یک دهکده جهانی تبدیل شده، و با وجود قدرت افشاگر رسانه ها، نمی توان چراغ خاموش جلو رفت و ماحصل رنج و مشقت دیگری را به نفع خود مصادره نمود.

✍فلذا پیشنهاد می کنم هریک از کسانی که طرف مشورت استاد "ولی محمد خوجه" بوده اند، شجاعانه واقعیت را بازگو نمایند بویژه مرتکبین چنین خبطی، از کرده ی خویش ندامت جویند تا بلکه بدین وسیله حق به حق دار رسیده واندکی از تالم یک مرد خستگی ناپذیر ودرعین حال بی ادعای ترکمن کاسته گشته، انگیزه ذاتی خود را درمعرفی وارائه نسخ خطی نیاکان ترکان جهان را که همگان ازآن بهره برده وخواهند برد از دست ندهد.
درنهایت آنکه، به نظر راقم این سطور، برای یک محقق واقعی وآکادمیک، فضیلت تحقیق وکنکاش درنسخه ی خطی "دده قورقوت" واستفاده از متن با اصالت آن، هزار بار بهتر از کوشش برای ثبت ناوارد وناجوانمردانه ی آن به نام خود است.

✍دکتر آراز محمد سارلی
استاد دانشگاه، نویسنده تاریخ وادبیات ترکمن/گرگان ۱۳۹۸/۲/۲۸هجری شمسی
#آیدین_دوشونجه   @Aydin_dusunce

------------------------------------- 

*برگرفته از ص.فیسبوکی آراز سلیمانی

https://www.facebook.com/araz.soleymani/posts/2359089074113294

 *کامنت 

Shaker Rahnama خب اصل نسخه را نشان دهد انها که اصل نسخه را ندارند؟همه چی معلوم میشود.این همان نسخه هست که میگویند در قزاقستان کشف شده ؟ 

Hassan Oskoue; ظاهرا در کتابخانه واتیکان نسخه هست وازاطریشی قدیمی تر