راپور یک مراسم فرهنگی وادبی

گزارشی از

اولین سمینار زبان وادبیات ترکمنصحرا درپایتخت ترکیه

*- برگرفته از سایت "ایران تورکمن.ایر"

روز شنبه پنجم اردیبهشت (۲٥ آوریل) اولین سمینار زبان و ادبیات ترکمن صحرا توسط اتحادیه نویسندگان آوراسیا درسالن کنفرانس کتابخانه ملی آنکارا برگزار شد.

تونجل آجار رئیس کتابخانه ملی آنکارا درآغاز مراسم ضمن خوش آمد گویی به معرفی ترکمن صحرا به عنوان یکی از مناطق ناشناخته ترک پرداخت واطلاعاتی کلی درمورد جغرافیا و فرهنگ وزبان این منطقه ارائه کرد وگفت: ما علاقمند به شناخت بشتر ترکمنهای ایران هستیم واین سمینار دراین راستا برگزار می شود تا ازنظرات اساتید ومحققان استفاده کنیم.

حسین اؤزبای عضو هیأت مدیره اتحادیه نویسندگان آوراسیا نیز دراین نشست به به علاقمندی اتحادیه نویسندگان ترک به زوایای ناشناخته ادبیات ترکی اشاره کرد و گفت: بی شک در دنیای ترک، ترکمنصحرا منطقه ای است که کمتر کسی بدان پرداخته وبسیار کم روی آن صحبت شده است وامیدواریم که این گام آغازی باشد برای تلاشهای جدی تر.

سپس عضو هیئت مدیره اتحادیه نویسندگان آوراسیا جایگاه را به سخنرانان اصلی سمینار، پروفسوردکتر شوکری حالوق آکالین و دکتر بردی ساریف ودکتر عبدالرحمن دیه جی سپرد.

پروفسور دکتر حالوک شوکری آکالین رئیس فرهنگستان زبان ترکیه که ریاست جلسه را به عهده داشت اولین سخنران سمینار بود. وی گفت: بنده پیش ازاین یک بار به ترکمن صحرا سفر کرده ودرسمینار زبان و ادبیات ترکی – ترکمنی شرکت کرده بودم اما هیچ وقت فرصت نشده بود که درانظار عموم روی آن صحبت کنم وحال این فرصت را مغتنم می شمارم.

وی با استفاده از اسلاید به نمایش تصاویری پرداخت که ترکمنصحرا وطبیعت زیبای آن وزن و مرد ترکمن با پوشش محلی و نحوه غذا خوردن آنها وآثار باستانی چون گنبد قابوس و آرامگاه مختومقلی و دشت و صحرا و چوپان و دهقان ترکمن را نشان می داد.

رئیس فرهنگستان زبان ترکی با تاکید به این که 40% جمعیت ایران را ترکها تشکیل می دهند گفت: ترکمنها بعداز آذریها دومین گروه جمعیتی ترکها درایران هستند.

وی اضافه کرد: شما درایران یک ترکمن را به راحتی می توانید از لباسهای رنگارنگ و گلدار دختران و زنانشان بشناسید و آنها را از میان سایر اقوام تشخیص دهید.

آکالین با اشاره به این که ساز ملی دوتار، فرش و اسب نقش مهمی در زندگی ترکمن های ترکمن صحرا دارد، گفت: من به تمام کشورهای ترک نشین سفر کرده ام اما درهیچ جای دنیای ترک ندیده ام که مردمانش مثل مردم ترکمن اصالت وفرهنگ خود را به خوبی حفظ کرده باشند. ترکمن صحرا واقعا اصیلترین دیار دنیای ترک است.

آکالین همراه با اسلایدها به نقل ضرب المثلهای ترکمنی پرداخت که مطابق با تصاویر انتخاب شده بودند واز سوی حاضرین مورد توجه قرار گرفتند.

سخنران بعدی دکتر بردی ساریف از ترکمنستان بود که تحقیقاتی روی زبان و ادبیات ترکمنستان وترکمن صحرا داشت. استاد مهمان دانشگاه آنکارا با پرداخت روی زبان ولهجه ترکمنهای ترکمنستان و ترکمن صحرا گفت: در زبان ترکمنهای ترکمنستان و ترکمن صحرا که صاحب ادبیات کلاسیک وتاریخ مشترکی هستند هیچ تفاوتی درحد عدم تفاهم وجود ندارد وهردو دارای زبان و ادبیات غنی ای هستند.

وی گفت: ما بسیار خوشحالیم که ترکمنهای ترکمن صحرا به خوبی توانسته اند از زبان خود صیانت کنند وبرای معرفی خود در سطح ایران و دنیای ترک تلاش می کنند.

ساریف اضافه کرد: درسالهای اخیر واژه هایی چون ترکمن وترکمنهای دنیا درکشورهای مختلف به وفور شنیده می شود که این نشان از شناخته شدن بیشتر ترکمنها درسطح دنیا دارد.

بردی ساریف دراین سمینار با استفاده از اسلاید ونوار کاست به پخش نمونه هایی ازصحبت پیرزنان ترکمن صحرایی پرداخت و به تجزیه و تحلیل لهجه و گویش و واژگان آنها پرداخت.

سپس دکترعبدالرحمن دیه جی از ترکمن صحرا به تشریح وتحلیل ادبیات معاصر ترکمن صحرا پرداخت واز شعرایی چون نوربردی جرجانی، ارازمحمد شاعری، قربانگلدی آهونبر، ستار سوقی، ناز محمد پقه، عید محمد اونق، عبدالقار صوفی راد، آنه محمد ساده و ... یاد کرد ودربحث روند داستان نویسی درترکمنصحرا ازنویسندگانی چون عبدالرحمن اونق ومسعود دیه جی وصالح پاک ویوسف قوجق و ... نام برد وبه معرفی آثاری از آنان پرداخت. وی گفت: پس از دهه دوم انقلاب اسلامی چهره های جدیدی درادبیات داستانی و شعر ترکمنصحرا ظهور کردند که تا پایان دهه سوم به عنوان نویسندگان و شاعرانی پر تجربه به خلق آثاری نو و قوی پرداختند.

مدیر مسئول هفته نامه صحرا درمورد شعرنو درترکمنصحرا گفت: شعرنو نیز درمیان ترکمنهای ایران جایگاه خوبی پیدا کرده است وبه جرئت می توان گفت که شعر نو ترکمنصحرا نسبت به شعر نو ترکمنستان که هنوز تحت تاثیر رئالیزم اجتماعی قرار دارد، جایگاه ارجح تری یافته است.

دیه جی درخاتمه سخنان خود به همراه «عمروم ایشیق آی» شاعره جوان ترک به قرائت دو شعر نو ازشاعران ترکمنصحرایی «حاجی مراد آق» و«غفور خوجه» همراه با ترجمه استانبولی پرداخت که به صورت دوصدایی اجراشد ومورداستقبال حضار قرار گرفت.%

*- فایل گزارش: http://www.iranturkmenleri.ir/sahra/Azad/Azad3/AvrasiyaTurkmensahra.htm