نگاهی به ترکیب قومی وسیاسی مجلس جدید افغانستان

یک بررسی غیررسمی حاکی است که ۹۸ کرسی مجلس به پشتون ها،

۷۲ کرسی به تاجیکها، ۵۲ کرسی به هزاره ها و ۱۹ کرسی دیگر به ازبکها

اختصاص یافته واقلیتهای قومی دیگر درمجلس صاحب هشت کرسی شده اند.

ترکیب قومی مجلس جدید افغانستان با مجلس پیشین تفاوت دارد و همین مساله یکی از عوامل مهم بحران سیاسی اخیر در افغانستان خوانده شده است.

ایوب آروین ، بی بی سی ، 26 ژانويه 2011 - 06 بهمن 1389

حامد کرزی، رئیس جمهوری در سخنرانی خود در روز اعلام نتایج انتخابات پارلمانی ترکیب قومی نامزدهای برنده در برخی ولایت ها، از جمله ولایت غزنی را به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت که در این ولایت انتخابات منجر به تامین وحدت ملی نشده است.

یک بررسی غیررسمی حاکی است که ۹۸ کرسی مجلس به پشتون ها، ۷۲ کرسی به تاجیک ها، ۵۲ کرسی به هزاره ها و ۱۹ کرسی دیگر به ازبکها اختصاص یافته واقلیتهای قومی دیگر درمجلس صاحب هشت کرسی شده اند.

هرچند صحت هیچ یک از این آمار هنوز به طور رسمی تایید نشده، اما در کل به نظر می رسد که ترکیب قومی مجلس کنونی تفاوت هایی با مجلس پیشین دارد و یکی از دلائل اصلی جنجالهای انتخاباتی در چند ماه گذشته همین ویژگی قومی مجلس جدید بوده است.

در غزنی همه ۱۱ کرسی سهم این ولایت به نامزدهای قوم هزاره اختصاص یافته و نامزدهای قوم پشتون، موفق به کسب آرای لازم برای ورود به مجلس نشدند.

اگر آمار مرکز مطالعات استراتژیک کابل درست باشد، هزاره ها در انتخابات امسال ۱۸ کرسی جدید به دست آورده اند، اما پشتون ها شش کرسی را در مجلس از دست داده اند. به همین ترتیب آمار کرسی های تاجیک ها و ازبکها هم افت کرده است.

گرایش های سیاسی ترکیب مجلس جدید از لحاظ گرایش های سیاسی نیز قابل توجه است. هر چند تجربه مجلس پیشین نشان داد که موضع‌گیری سیاسی نمایندگان ثبات چندانی ندارد و آنها در مقاطع گوناگون تغییر موضع می دهند، اما برخی شاخص ها نشان می دهد که جهت گیری های سیاسی نمایندگان مجلس کنونی نسبت به گذشته مشخص تر خواهد بود.

هواداری و حمایت از سیاست های دولت یا مخالفت با برنامه های آن و یا بی طرفی نسبت به سیاست های این دو جناح، از مهمترین شاخص های بررسی گرایش های سیاسی نمایندگان مجلس کنونی شمرده می شود.

مخالفان سیاسی دولت به رهبری حامد کرزی، از همان آغاز اعلام نتایج نهایی انتخابات مدعی پیروزی چشمگیری در انتخابات شدند و عبدالله عبدالله، یکی از رهبران آنها گفت که ۹۰ تن از طرفداران ائتلاف "تغییر و امید" که او رهبری آن را به عهده دارد، وارد مجلس شده اند.

هر چند در مورد صحت این ادعا تردیدهای وجود دارد، اما بسیاری از آگاهان به این نظرند که حضور مخالفان سیاسی حامد کرزی در مجلس کنونی نسبت به گذشته پررنگ تر است و این امر می تواند تا حد زیادی برنامه های دولت او را به چالش بکشاند.

نمایندگانی که مخالف سیاسی رئیس جمهوری شمرده می شوند، عمدتا اعضای احزاب جهادی، طرفداران نظام پارلمانی و فدرالی واقلیتهای بزرگ قومی و افراد ناراضی از دولت هستند.

حفیظ منصور، محی الدین مهدی، احمد بهزاد، لطیف پدرام، فوزیه کوفی و محمد اکبری، از چهره های برجسته مخالفان دولت شمرده می شوند.

یونس قانونی ومحمد محقق، از رهبران جهادی، هر چند در مواردی با سیاستهای دولت مخالفت کرده اند، اما در مواردی دیگر با آقای کرزی هماهنگ بوده اند.

هواداران دولت به نظر آگاهان مسائل سیاسی، تعداد هواداران دولت در مجلس در حدی نیست که بتوانند مخالفت جناح مخالفان را بی اثر کنند و مجلس را به سوی سیاست های دولت سوق دهند.

آنها عمدتا نمایندگانی هستند که ارتباط نزدیک با شخص رئیس جمهوری دارند و یا عضویت احزاب هوادار دولت را دارند. گروه بزرگی از نمایندگان پشتون، هواداران و اعضای حزب اسلامی، افراد نزدیک به معاونان رئیس جمهوری و دیگر مقامهای بلندپایه دولتی شامل این جناح هستند.

همان گونه که از تعداد مخالفان و هواداران دولت آمار دقیقی در دست نیست، در باره تعداد نمایندگان "بی طرف" در مجلس هم آمار مشخصی وجود ندارد، اما به نظر می رسد که گروه بزرگی از نمایندگان را افرادی تشکیل می دهند که وابستگی مشخص سیاسی ندارند و "مستقل" دانسته می شوند.

احتمالا گروه های سیاسی و جناح های مختلفی، که در صدد گسترش حضور خود در مجلس هستند، به "مستقل ها" رو خواهند آورد و دو جناح مخالفان و هواداران دولت در هفته های آینده تلاش خواهند کرد که "مستقل ها" را به سوی خود بکشانند.

اما به نظر می رسد دولت برای جلب رضایت مستقل ها شانس و امکانات بیشتری دارند. آن چه که به عنوان دلیل این امر عنوان شده، این است که مستقل ها عمدتا افراد محافظه کار، سرمایه دار و رهبران قبائل هستند و به همین دلیل دست به کاری نخواهند زد که در امور تجاری و مسائل محلی خود حمایت دولت را از دست بدهند.

احزاب و گروه های سیاسی چهره های برجسته ای از اعضای سابق گروه طالبان در مجلس گذشته حضور داشتند. مولوی عبدالسلام راکتی، یکی از این افراد بود. اما در مجلس کنونی حضور این گونه افراد چندان محسوس نیست.

به همین گونه رهبران و چهره های برجسته از احزاب چپ پیشین هم کرسی های خود را در مجلس از دست داده اند. نورالحق علومی، سید محمد گلاب زوی و کبیر رنجبر، در انتخابات پارلمانی امسال شانس کامیابی را از دست دادند. تعداد چپی های سابق که به مجلس راه یافته اند، بسیار کم است.

بزرگترین گروه از افرادی که به یک حزب وابستگی دارند، از اعضا و هواداران شاخه های مختلف احزاب جهادی است. به گزارش این مرکز، ۱۶ درصد از اعضای مجلس جدید وابسته به حزب اسلامی هستند.

جمعیت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی، رئیس جمهوری پیشین، در حدود ۱۴ درصد از کرسی های مجلس را به خود اختصاص داده است. حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به رهبری محمد محقق، سومین حزب بزرگ در مجلس است که سه درصد از کرسی ها را اشغال کرده است.

زنها ۲۵ درصد از کرسی های مجلس را اشغال کرده اند. این سهمی است که قانونا در انحصار زنان بوده است.

مجلس جدید با چنین ترکیبی به نظر می رسد که شاهد بحث های داغی در پنج سال آینده باشد. برخی ها از همین اکنون پیشبینی می کنند که تلاش مخالفان دولت برای به چالش کشیدن سیاست های دولت و تلاش دولت برای گسترش نفوذش در آن، کار مجلس را در کل تحت تاثیر قرار خواهد داد.%