آیا ایران بدنبال اوجگیری جنبشهای آزادی ودموکراسی خواهانه درکشورهای عربی خاورمیانه، به گسترش مناسبات با کشورهای آسیای میانه وحاشیه ی خزر روی آورده ؟
تلاش مجدد ایران برای احیای سوآپ نفت وگاز با ترکمنستان
محمد قوام، بی بی سی- سه شنبه 26 آوريل 2011 - 06 اردیبهشت 1390
وزیر امور خارجه ایران که به عشق آباد پایتخت ترکمنستان سفر کرده، تلاش می کند تا سوآپ نفت خزر را که نزدیک یک سال است متوقف شده، با جا به جایی نفت و گاز ترکمنستان احیا کند.
علی اکبر صالحی به همتای ترکمنستانی خود گفته است ایران برای ترانزیت انرژی وانواع فرآورده‌های نفتی وگازی ترکمنستان به بازارهای بین‌المللی آمادگی کامل دارد.
رسانه های نزدیک به دولت ایران می گویند که وزیر امور خارجه ترکمنستان به آقای صالحی گفته است که برای انتقال انرژی کشورش، ایران دراولویت قرار دارد.
پیش از دیدار وزرای خارجه ایران و ترکمنستان، یازدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور با محوریت توسعه همکاری ها برای تبادل، ترانزیت وسوآپ گاز طبیعی درعشق آباد آغازشده بود.
مطابق برنامه پنجم توسعه، وزارت نفت مامور افزایش ۸ تا ۹ درصدی سهم ایران در تجارت جهانی گاز طبیعی است به طوری که تا سال ۱۳۹۳ باید سهم ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان، بیش از ۱۰ درصد افزایش یابد.
توقف سوآپ نفت درایران از یک سال پیش:ایران درحالی در تلاش است تا موافقت ترکمنستان را برای سوآپ نفت و گاز این کشور به دست آورد که خردادماه سال گذشته، وزارت نفت ایران اعلام کرد از تمدید قرارداد چهار شرکت مجری انتقال نفت قزاقستان وترکمنستان وجمهوری آذربایجان از مسیر ایران خودداری کرده است.
شرکت های سلکت‌انرژی تریدینگ آلمان، دراگون اویل امارات، ویتول سوئیس و کاسپین اویل دولوپمنت ایرلند روزانه حدود هفتاد تا صد هزار بشکه نفت کشورهای حاشیه خزر را از مسیر ایران به مشتریان خود درخلیج فارس می‌رساندند.
اجرای طرح سوآپ نفت ازسال ۱۳۷۶ در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی آغازشد وچندی قبل محمود احمدی‌نژاد گفته بود که ایران تا پایان برنامه پنجم توسعه می‌تواند میزان سوآپ را تا بیش از سیصدهزار بشکه در روز برساند.
براساس قراردادی که با چهار شرکت بین المللی منعقد شده بود، به ازای هر بشکه نفت خام که در خلیج فارس به مشتریان این شرکت ها تحویل می‌شد، حدود یک دلار به ایران می‌رسید.
در واکنش به پرسش‌های خبرنگاران که می خواستند بدانند دولت چرا این درآمد اندک را برای کشور را متوقف کرده، مسعود میرکاظمی، وزیر نفت ایران گفته بود که سوآپ نفت نه تنها سودی نداشته، بلکه زیان هم از این راه نصیب کشور می شده است.
آقای میرکاظمی گفته بود که درسالیان گذشته در واقع هیچ نفتی از کشور سوآپ نشده و ایران، تنها نفت را از شمال کشور تحویل گرفته وبا بازاریابی امور بین‌الملل وزارت نفت آن را درجنوب به فروش می‌رسانده است.
همان زمان، عبدالمجید شجاع، عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس اعلام کرده بود که از ابتدای شروع این معامله یعنی از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۵ حدود ۱۱۵میلیون بشکه نفت سوآپ شده بوده است که درآمد حاصل از آن برای ایران تقریبا ۱۴۶میلیون دلار بوده است.
مقام‌های نفتی ایران مدعی هستند که ادامه سوآپ با همان قرارداد پیشین، دیگر سودآور نیست چرا که قیمت نفت طی سیزده سال گذشته بالا رفته، هزینه سوآپ همچنان ثابت مانده است.
به گفته وزیر نفت ایران، این‌گونه فروش نفت کشورهای خزر باعث کاهش تولید نفت ایران شده بود چرا که ایران باید سطح تولید اوپک را حفظ می‌کرد، "مانند این بود که به ازای هر بشکه ۶۹ دلار را از دست بدهیم و این مطلقا به ضرر ما بود."
البته مسئله مهم این بود که انتقال نفت کشورهای حاشیه خزر از مسیرهای دیگر غیر از ایران ارزانتر تمام می شد و نفت چندانی هم برای انتقال از مسیر ایران باقی نمی ماند.
سوآپ نفت؛ دیپلماسی و پرستیژ منطقه ای ایران:پس از استقلال جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی، دولت‌های اکبر هاشمی رفسنجانی درصدد تشویق سرمایه‌گذاران برای عبور خطوط لوله نفت و گاز خزر از ایران برآمدند.
با راه‌اندازی خط لوله‌ای که نفت خزر را از باکو به تفلیس و سپس بندر جیحان در ترکیه می‌رساند، اهمیت استراتژیک ایران در این زمینه کمرنگ شد.
آمریکایی ها با گذراندن خطوط انتقال نفت دریای خزر از ایران که با صرفه اقتصادی بیشتری نسبت به مشابه فعلی آن همراه بود، عملا ایران را از چرخه پرسود انتقال انرژی منطقه به اروپا حذف کردند.
اما دولت محمد خاتمی تلاش کرد تا با نشان دادن مزیت های نسبی ایران از جمله ارزانی هزینه انتقال، امن بودن مسیر، تقویت مناسبات سیاسی کشورها با سوآپ از راه ایران، عملا کشورهای تولید کننده نفت در مناطق شمالی ایران را به سوآپ هرچند اندک نفت متقاعد کند.
این عمل هرچند درآمد سرشاری را نصیب ایران نمی کرد اما به لحاط دیپلماسی منطقه ای ایران، اهمیت داشت. اما اکنون یک سال است که سوآپ نفت از راه ایران به تصمیم مقام های وزرات نفت ایران، متوقف شده است.
خط لوله جدید انتقال گاز نابوکو هم که تا قلب اروپا ادامه دارد بیش ازپیش ازقدرت چانه‌زنی مقام‌های ایرانی کاسته است.
ایران گرچه یکی از بهترین مسیرهای انتقال نفت خزر به اروپا و آسیا است اما در سال‌های اخیر تحریم‌ها و فشارهای آمریکا و در یک سال اخیر تصمیم مقام های نفتی ایران باعث شده تا این کشور از این فرصت محروم شود.
عبور لوله‌های نفت و گاز بین المللی از ایران هم می‌توانست هزینه ترانزیت را نصیب این کشور کند و هم به لحاظ سیاسی و امنیتی، به تقویت جایگاه ایران در معادلات منطقه‌ای بیانجامد.%
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر