"چرخشی حیرت‌آور درسیاست دولت بوش دربرابر ایران"
با شرکت ویلیام برنز، مرد شماره ۳ وزارت خارجه آمریکا در مذاکرات خاویر سولانا و سعید جلیلی در ژنو، ایالات متحده‌ی امریکا پیش‌شرط "تعلیق غنی‌سازی اورانیوم" برای آغاز گفت‌وگوی مستقیم با ایران را کنار می‌گذارد.
مذاکرات ژنو در مناقشه‌ی اتمی ایران در حال حاضر اهمیتی تعیین‌کننده پیدا کرده است. در درجه‌ی نخست، اهمیت این نشست در آن است که غرب می‌خواهد دریابد که ایران به دور از کلی‌گویی‌های معمول، چه پاسخ مشخصی به پیشنهاد "تعلیق در برابر تعلیق" دارد. این پیشنهاد در نامه‌ی شش وزیر خارجه به منوچهر متکی، وزیر خارجه‌ی ایران مطرح شده است. این پیشنهاد ابتدا به ساکن، خواهان تعلیق غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران نیست. اما میگوید برای آغاز مذاکرات مقدماتی، ایران از توسعه‌ی فعالیت‌هایش دست بردارد و غرب نیز برای تحریم بیشتر ایران اقدامی نکند.
پاسخ ایران به این پیشنهاد، سیر آتی مذاکرات غرب با جهوری اسلامی را تعیین خواهد کرد. اما این نشست مهم یک حاشیه‌ی مهم‌تر نیز دارد و آن شرکت یک دیپلمات بلندپایه‌ی وزارت خارجه‌ی آمریکا در این مذاکرات است.
بسیارند تحلیل‌گرانی که معتقدند بحران برنامه‌ی اتمی ایران، در اساس از بحران بزرگ‌تری به نام مناسبات خصمانه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا و ایران سرچشمه می‌گیرد. چرا که اگر چنین نبود، و این دو کشور از مناسبات عادی برخوردار بودند، به احتمال زیاد مسئله‌ای به نام مناقشه‌ی اتمی ایران نیز وجود خارجی نمی‌داشت.
حال، درشرایطی که مناقشه‌ی شش ساله‌ی جامعه جهانی با ایران برسر برنامه‌ی اتمی این کشور، دروضعیت حاد ومشکل آفرین قرارگرفته، شاهد تحولی مهم و تعیین‌کننده در سیاست آمریکا نسبت به ایران هستیم: حضور ویلیام برنز، فرد شماره ۳ وزارت خارجه‌ی آمریکا ومسئول امورایران دردستگاه دیپلماسی خارجی دولت بوش درمذاکرات میان خاویرسولانا وسعید جلیلی درژنو
تغییر تاکتیک
آگاهان می‌گویند شرکت ویلیام برنز در نشست ژنو، به مفهوم "چرخشی حیرت‌آور در سیاست تاکنونی دولت بوش در برابر ایران" است، سیاستی که بر امتناع از هرگونه تماس مستقیم با ایران استوار بود. این چرخش درعین‌حال نشانه‌ی آن است که به این زودی‌ها، جنگی دیگر در منطقه‌ی خلیج فارس روی نخواهد داد. همچنین می‌توان چنین تصور کرد، تغییر در خط مشی دولت بوش به معنای آن است که خط مشی قبلی فاقد کارایی بوده است.
شان مک‌کورمک، سخنگوی کاندولیزا رایس، وزیر خارجه‌ی آمریکا، بدون حاشیه‌رفتن، از در پیش گرفتن "تاکتیک جدید" در برابر ایران سخن میگوید. ناظران بی‌طرف اما فرمول‌بندی صریح‌تری از این تاکتیک جدید ارائه می‌دهند: "این کار دولت بوش، چرخشی هیجان‌انگیز است. شبیه چرخشی که در سال ۲۰۰۶ در مورد کره شمالی رخ داد."
ژوزف کریزین‌سیونه، کارشناس تسلیحات در موسسه‌ی Ploughshare در واشنگتن میگوید، بدون توجه به تجربه‌ی حاصل از مورد کره‌ی شمالی، تغییر سیاست واشنگتن در برابر ایران قابل‌فهم نیست. وقتی کره‌ی شمالی در پائیز ۲۰۰۶ نخستین آزمایش بمب اتمی خود را انجام داد، دولت بوش فوراً سیاست خودداری از مذاکره را کنار گذاشت و مستقیماً در مذاکرات بین‌المللی با کره شمالی شرکت کرد. این تجربه، راه را به رهیافتی هموار کرد که واشنگتن اکنون آن را در مورد دیگر کشورها، از جمله ایران به کار می‌گیرد.
این کارشناس میگوید، تجربه‌ای را که از سال‌ها مذاکره با کره‌ی شمالی به دست آمد، می‌توان درچند کلمه بیان کرد: "گفت‌وگو با مخالف می‌تواند کمک‌کننده باشد." وقتی آمریکایی‌ها درمذاکرات کره شرکت کردند، این مذاکرات فرجام موفقیت‌آمیز پیدا کرد.
درسال ۲۰۰۲ وقتی جورج بوش عبارت "محور شرارت" را درمورد سه کشورایران، عراق و کره شمالی به کار بود، هرنوع دیپلماسی در چهارچوب سیاست "شیرینی و شلاق" را ناموجه ساخت. اگر هم صحبتی دراین چهارچوب مطرح بود، حداکثر "شلاق آری، شیرینی نه" بود. کره شمالی در برابر چشمان جهان، نخستین بمب اتمی خود را ساخت و ایران تا آنجا ممکن بود اورانیوم غنی کرد. لیکن فقدان تماس‌های دیپلماتیک هیچ امکانی را برای تاثیرگذاری به سود آمریکا فراهم نیاورد.
تایید تغییر
کاندولیزا رایس، وزیر خارجه‌ی آمریکا تایید میکند که "تصمیم کشورش برای مشارکت در مذاکرات هسته‌ای با ایران، چرخشی درمواضع ایالات متحده‌ی آمریکاست." او روز جمعه ۱۸ ژوئیه در واشنگتن به خبرنگاران گفت: "ما همواره به‌صراحت گفته‌ایم که هر کشوری می‌تواند خط مشی خود را تغییردهد." فرستادن ویلیام برنز به ژنو "علامتی قوی به همه‌ی جهان است که ما درتلاشهای دیپلماتیک خود کاملا جدی هستیم."
خانم رایس گفت، از نگاه او، "ایالات متحده‌ی آمریکا دشمن ابدی ندارد. اگر ایران تصمیم بگیرد که به جامعه جهانی نزدیک شود، از حمایت ایالات متحده‌ی آمریکا برخوردار است."
با شرکت ویلیام برنز درمذاکرات ژنو، ایالات متحده‌ی امریکا، پیش‌شرط "تعلیق غنی‌سازی اورانیوم" برای آغازگفت‌وگوی مستقیم با ایران را کنار می‌گذارد. تریتا پارسی، رئیس شورای ایرانی-آمریکایی میگوید، "پافشاری بر پیش‌شرط، کاملاً بی‌ثمر بود و وضعیت را بدتر کرد." سوزانه مالونی، ازانستیتوی بروکینز میگوید، "امریکاییها با سیاست تاکنونی خود فقط دست‌های خود را بستند." او میگوید "این یک پیشرفت بزرگی است که با دیپلمات ایرانی تماس مستقیم برقرارشود."
ناظران سیاسی درواشنگتن، تغییر خط مشی دولت بوش دربرابر ایران را پیامد تغییر توازن قوا میان جناح‌های مختلف دولت ایالات متحده‌ی آمریکا می‌دانند.
مصطفی ملکان / خبرگزاری فراسه
*- منبع و فایل: سایت رادیو دویچه وئله http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3494303,00.html
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر