آیا
استخراج نفت دراستان گلستان به سود منطقه است؟
اوایل فروردین‌ماه امسال رسانه‌های
ایران ازانعقاد قرارداد ۱۰ میلیون یورویی برای اکتشاف نفت
درمنطقه گُمیشان استان گلستان خبر دادند. اما به گفته کارشناسان، استخراج نفت و
گاز ممکن است با آسیب‌های زیست‌محیطی همراه باشد.
درهمجواری استان گلستان،
جمهوری ترکمنستان قراردارد که یکی از بزرگ‌ترین منابع گازی دنیا را داراست وازاین‌رو،
کارشناسان معتقدند که احتمال وجود میادین مشترک یا ذخایر نفت و گاز درمنطقه ترکمن‌صحرای
استان گلستان دورازانتظار نیست.
درهمین زمینه خبرگزاری مهر در۲۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰(۱۵مه ۲۰۲۱) به نقل از
هادی حق‌شناس، استاندار گلستان نوشت که تاکنون هزار و نهصد متر از حفاری سه
هزارمتری آن انجام شده است.
کارشناسان وجود نفت در مناطق
ساحلی دریای خزر و منطقه مغان ایران را تأیید می‌کنند اما مسئله اصلی این است که
باید تکنولوژی و سرمایه لازم در اختیار دولت قرار گیرد و متناسب با ظرفیت‌های
بازار جهانی نفت برای ارائه آن باشد.
کنشگران محلی معتقدند آسیب‌های
این پروژه بیشتر از فواید آن است واز همین رو، ادامه فعالیت‌های اکتشاف نفت را به
ضرر محیط‌زیست می‌دانند.
گلتکین تاتقی، پژوهشگر علوم
جغرافیا که دراستان گلستان ساکن است می‌گوید: «۹۹درصد احتمال دارد که دراین منطقه گاز استخراج شود و نه
نفت؛ ازطرفی اگر بخواهند پس از حفاری دیتا بگیرند و بعدازآن متوجه شوند که حاصل
تلاش آنان رسیدن به نفت است ویا گاز، باید کلی ازاکوسیستم نابود شود. به‌طورکلی
باید گفت که هر تغییری درطبیعت تبعاتی به همراه دارد خصوصاً برای این نوع
اکتشاف که به احتمال زیاد گازی که قراراست درگمیشان استخراج شود، حاوی مقدار
زیادی گاز (H2S) است که بسیار سمی و کشنده است وانتشار این گاز خطرات
زیادی برای جانداران منطقه دارد.»
کارشناسان حوزه انرژی چه می‌گویند؟
دکتر امید شکری، تحلیلگر امنیت
انرژی در زمینه شروع فعالیت اکتشاف نفت و گاز درگمیش‌تپه می‌گوید: «تقریباً از دو
سال پیش بحث اکتشاف نفت در حوزه ساحل دریایی خزر به‌ویژه در منطقه ترکمن‌صحرا بین
دولت ومجلس جایگاه خودش را پیدا کرد اما اولاً به خاطر تحریم‌ها ایران نمی‌توانست
از سرمایه تکنولوژی خارجی استفاده کند ونه درحال حاضر آنقدر منابع مالی دارد که
خودش بخواهد درمنطقه ترکمن‌صحرا نفت ویا حتی گاز استخراج کند.»
این کارشناس حوزه امنیت انرژی
درادامه افزود: «دریک دهه گذشته برای دومین‌بار درسال ۹۹ این بحث جدی‌تر بین مسئولان محلی و مجلس و دولت مطرح شد
ولی دو مشکل عمده داشت یکی تحریم‌ها و اینکه منابع موجود چون آمار دقیقی در مورد
میزان نفت و گاز موجود در این منطقه از سوی دولت اعلام‌نشده، حرف‌هایی که ما می‌زنیم
همگی بر اساس تخمین است چون اطلاعات کافی نداریم که چقدر نفت ذخیره است. اینکه
چقدر گاز ذخیره‌شده، با چه تکنولوژی سرمایه‌گذاری می‌شود که این نفت را در بازه
زمانی مشخص یک تا سه‌سال بتوان استخراج و روانه بازار کرد وچون این آمارها اعمال
نشده فعلاً همه مواردی که در رسانه‌های ایران اعلام‌شده تنها خبر است و نمی‌شود به
آن‌ها استناد کرد.»
آقای شکری می‌گوید اینها همگی
فرضیه است وباید منتظر آمار جدی بود چون با توجه به قیمت نفت و گاز در بازار جهانی
توازن داریم و تحریم های بین‌المللی هم رفع نشده، وجود منابع نفت و گاز درهر بخش
از منطقه کشور نه امتیازی برای منطقه ونه امتیاز برای دولت است.
نگرانی کنشگران محیط‌زیست از
خطرات پروژه اکتشاف نفت و گاز
کارشناسان می‌گویند اگر گاز و
نفتی در این منطقه وجود داشته باشد و ازلحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است باید به
این مسئله پی‌برد که استخراج نفت و گاز چقدر به منابع زیست‌محیطی و اکوسیستم آن
منطقه صدمه وارد می‌کند یعنی قبل از آنکه دولت تصمیمی بگیرد منابعی که اکتشاف در
این منطقه ازلحاظ اقتصادی و میزان مقرون‌به‌صرفه است باید با استفاده از نظرات
کارشناسان محیط‌زیست تصمیم گرفته شود که استخراج نفت و گاز در بازه زمانی کوتاه‌مدت
یا میان‌مدت و بلندمدت چقدر به اکوسیستم منطقه‌ای و تالاب‌ها آسیب می‌زند.
بخشی از مشکل ریز گردها در
استان خوزستان از چاه‌های نفت حفرشده برای اکتشافات است که این اقدام به خشک شدن
تالاب‌های منطقه نیز دامن زده است. ازاین‌رو، ادامه فعالیت‌های اکتشاف نفت و گاز
در استان گلستان موجی از نگرانی‌های کنشگران حوزه محیط‌زیست را نیز به همراه داشته
است.
اعظم بهرامی کنشگر حوزه محیط‌زیست
می‌گوید: «در منطقه گمیشان از دهه ۳۰ تعداد ده
تا پانزده چاه نفت حفر شد و بیش از هشتاد تا نود درصد آن خالی بود و به یک
منبع قابل‌توجهی برای استخراج نرسید. به‌این‌ترتیب این نشان می‌دهد که حتی موضوع
جدید سرمایه‌گذاری برای استخراج نفت و گاز که مبالغ بسیار زیادی هم برای آن گفته‌شده
با میلیون‌ها یورو؛ خب آیا واقعاً پروژه تحقیقاتی روی آن انجام‌شده که چقدر این
منابع قابل‌دسترس هستند و چقدر ارزش استفاده کردن دارند و واقعاً چطور هیچ
جایگزینی نمی‌توانند برایش پیدا کنند برای اینکه داریم درباره دریای خزر حرف می‌زنیم
که دارای منابع گاز و نفت است. اگر واقعاً برای زیست وزندگی مردم آنجا استفاده از
این انرژی گاز انقدر انتقال‌اش مشکلات مهمی داشته و این مسئله اساسی است به نظرم
که آیا کار پژوهشی و تحقیقاتی‌اش روشن و شفاف انجام‌شده؟ اگر انجام‌شده آیا آسیب‌های
محیط‌زیستی‌اش در نظر گرفته‌شده؟ برای اینکه ما داریم در مورد یک منطقه به‌شدت
شکننده حرف می‌زنیم چه استخراج در نزدیکی منطقه ساحلی باشد و چه در منطقه جنگلی
باشد می‌تواند به‌شدت آسیب‌رسان باشد و به نظر من این برآورد هزینه محیط زیستی که
تحمیل می‌کند به منطقه هم باید به شکل دقیقی مشخص و روشن باشد.»
خانم بهرامی در ادامه می‌افزاید:
«اگر واقعاً منابع گازی در آن منطقه وجود دارد این منابع گاز از چه نوعی هستند؟ و
اینکه مشابه آن اگر در مرز ترکمنستان وجود دارد چه مقدار مخزن آن ظرفیت دارد و نفت
را با چه کیفیتی استخراج کردند که این اطلاعات را می‌شود از تحقیقاتی که آن‌سوی
مرز انجام‌شده داشت و اینها همگی باید شفاف و روشن شوند و در نهایت هم مردم منطقه‌اند
که ذینفع هستند یا می‌توانند آسیب ببینند از اجرای پروژه‌های این‌چنینی.»
ساکنان محلی منطقه می‌گویند
مشخص نیست که دولت بر اساس چه نیازی برآن شده تا صنعت نفت و گاز را در استان
گلستان توسعه دهد، چراکه در سه استان شمالی کشور ظرفیت‌هایی وجود دارد که طی چند
سال گذشته کمتر مورد توجه قرارگرفته، ازجمله توسعه در حوزه‌های گردشگری، کشاورزی،
دامداری و صیادی که می‌توانست با در نظر گرفتن برنامه‌های توسعه روستایی و پیوند
با طبیعت اقتصاد بومیان محلی را نیز سامان دهد.
* مطالب منتشر شده در صفحه "دیدگاه" الزاما
بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.
درهمین زمینه:
آیا
ایران روزی یک میلیارد مترمکعب گاز و ۴ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند؟
ایران
نفت خود را به چین با تخفیف زیاد می‌فروشد
تاریخ 18.05.2021 ، نویسنده دانیال بابایانی، لینک کوتاه شده https://p.dw.com/p/3tWrk
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر