دویچه وئله : "من وثبت احوال ودختری بی‌نام"
ترکمن‌ها اجازه دارند از نام‌های قدیمی وسنتی خود که فقط درکتابچه‌ی ثبت احوال ایران قراراست چاپ شود، استفاده کنند. دویچه‌وله این مشکل ترکمن‌های ایران را با دو کارشناس اداره‌ی ثبت احوال مطرح کرد.
بحث بر سر نامگذاری نوزادان ترکمن درایران یکی ازمشکلاتی است که دامنه‌ی آن ازرسانه‌های محلی به برخی از روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌های درسطح کشور کشیده شده است. اکنون سال‌هاست درصفحات اجتماعی روزنامه‌های چاپ تهران نیز پیرامون این مشکل مطالبی نوشته می‌شود.
برای مثال این موضوع درمقاله‌ای به قلم نویسنده وشاعر فقید ترکمن "نازمحمد پقه" تحت عنوان "من و ثبت احوال و دختری بی‌نام" درنشریه‌ی "زن" چنین انعکاس یافته بود: «دراين گوشه از سرزمين ما، قوم ترکمن هنوزهم برای به دست آوردن حقوق مشروع و قانونی با سازمان ثبت احوال درگير است. چرا که اين سازمان با تدوين کتابچه‌ای ازنام‌ها، امکان گسترش فرهنگ نامگذاری بين اين قوم را سلب نموده است».
مشکل نام‌های ترکمنی درایران
مقاله‌ی نشریه "زن" به سرنوشت یک شهروند اشاره میکند که به مدت ۳ سال تلاش کرده بود برای دخترش نامی را انتخاب کند. وی به این نشریه میگوید: «الان دخترم سه ساله است ولی هنوز نتوانسته‌ام برای او شناسنامه بگیرم. من می‌خواهم اسم دخترم را "آيسودا" بگذارم، آيسودا يعنی "تصوير ماه درآب". ولی اداره ثبت احوال ورئيس آن را هنوزنتوانسته‌ام متقاعد کنم. تقاضای کتبی دادم، اما تهران نيز با اين اسم موافقت نکرد. اکنون "من وثبت احوال واين دختر بی نام!».
نشریه‌ی "زن" درپایان مقاله خود آورده است: «اين مسئله بحث همه‌روزه‌ی قوم ترکمن است با سازمان ثبت احوال وادارات متبوع آن درمنطقه ترکمن نشین.»
"کتابچه‌ی نام ترکمنی ثبت احوال مشکل را حل میکند": اما اکنون مسئولان اداره ثبت احوال قصد دارند کتابچه‌ی نام‌های ترکمنی انتشار دهند. عبدالنور بهلکه‌زاده، کارشناس سابق ثبت احوال گنبدکاووس در گفتگو با دویچه‌وله میگوید: «آرزوی دیرینه‌ی قوم ترکمن درحال تحقق پیدا کردن است. درقدم اول بیش از ۳ هزار واژه نام ترکمن ازسوی اداره ثبت احوال استان گلستان استخراج شده ودرادامه‌ی آن درچاپ‌های بعدی این کتابچه به تعداد نامها اضافه خواهد شد.»
پیش از این درپاسخ به درخواست ترکمن‌ها مسئولان مجبور بودند برطبق آئین‌نامه‌های اجرایی سازمان ثبت واحوال کشوراقدام کنند. اما به‌نظر بهلکه‌زاده، انتشار کتابچه نام‌های ترکمنی می‌تواند مشکل نامگذاری ترکمن‌ها را حل کند.
تاسیس "کمیته مشورتی نام‌های ترکمنی"
سیف‌الله ابوترابی مديركل ثبت احوال استان گلستان نیز درگفتگو با ایرنا از تشکیل "کمیته نام وتدوین نام‌های ترکمنی" به منظور تهيه‌ی كتاب نام‌های ترکمنی خبر داد. وی تشکیل این کمیته را "یک کار نو و ابتکاری" دانست.
این مقام استان گلستان به خبرگزاری ایرنا گفت: «در اين مدت ۵ هزار و ششصد نام مصطلح و متعارف تركمنی استخراج شده است. نام‌های "مارال" به معنای "آهو"، "آی گزل" به معنای "دختر زيبا" و "آیلار" به معنای "مانند ماه" در زنان و "تايماز" به معنای "استوار و پابرجا" در بين مردان را از جمله نام‌های متعارف تركمنی عنوان است كه از گذشته تا به حال در نام‌های انتخابی والدين برای فرزندان بوده و هستند.»
«نام ترکمنی بدون دلیل ومنطق رد نمی‌شود»
محمود قلیشلی، کارشناس امور سجلی و دبیر "کمیته نام" در ثبت احوال استان گلستان در رابطه با کتابچه‌ی نامها چنین توضیح می‌دهد: «اداره ثبت احوال در مورد نامگذاری دو روش دارد. یکی کتابی هست که کل نام‌های ایرانی در آن آمده و مجاز هست ولی سازمان ثبت احوال کشوربا توجه به فرهنگ مناطق خودش آمده یک کمیته‌ای را انتخاب کرده که نام‌های منطقه‌ای را انتخاب میکند. اینها نام‌های مناطق را بررسی میکنند. اداره‌ی ثبت احوال با انتخاب نام‌های ترکمنی مخالفتی نمی‌کند.»
دبیر کمیته نام اداره ثبت احوال گلستان همچنین میگوید: «علاوه بر آن ما مجموعه‌ی نام‌های ترکمنی را با معنا و مفهومش جمع آوری کردیم و به "شورای عالی نامگذاری" در تهران فرستادیم. این را باید شورا تصویب کند. با مراجعه به این کتابچه تصمیم گرفته می‌شود که اسمی داده شود یا خیر. تا انتشار این کتابچه "کمیته نام" ما فعال هست و به کسی که نام ترکمنی بخواهد بدون دلیل و منطق آن را رد نمی‌کنیم.»
«کتابچه نام‌های ترکمنی ۹۵ درصد مشکلات را حل میکند»
این مقام اداره ثبت احوال استان گلستان درباره‌ی معیار انتخاب نام‌های ترکمنی هم چنین توضیح می‌دهد: «ما به روسای اداره‌های ترکمن‌نشین نامه دادیم که هر اسم ترکمنی که هست برای ثبت احوال بفرستند. ما بدنبال این هستیم که تنش‌ها و مشکلات کمتر شود. "کمیته نام" ۹۵ درصد از این مشکل را حل کرده است.»
آقای قلیشلی دررابطه با مشکلات نامگذاری چنین مثال می‌آورد: «مثلا کسی می‌آید نام "بی‌بی آمان" را انتخاب میکند. ما می‌گوییم که این بی‌بی کلمه زائدی هست و ترکمنی نیست و شما قاطی اسم نکنید. مثلا "آمان‌نیاز" هست ما این اسم را قبول می‌کنیم. این بچه که فردا بزرگ شود، اولین کاری که میکند "بی‌بی" را حذف میکند، چون به‌نظر ما "بی‌بی" کلمه‌ی زائدی است. یک سری چنین مشکلاتی داریم ولی مشکل کلی خومان حل شده است. یعنی همه‌اش اسامی ترکمنی اینجا بررسی نمی‌شد و یا ضعیف بررسی می‌شد و متقاضی ناراضی بود ولی الآن مشکلی نداریم. زیرا "کمیته مشورتی نام ترکمنی" راه‌اندازی کردیم و به کمک اساتید ترکمن مشکلات را حل و فصل می‌کنیم.»
معیارانتخاب نامها چگونه بوده است؟آقای بهلکه‌زاده، کارشناس سابق ثبت احوال گنبد کاووس هم درباره‌ی معیار انتخاب نام های ترکمنی به دویچه‌وله توضیح می‌دهد. وی میگوید که کارشناسان ثبت احوال وهمکاران ترکمنی که دراین رابطه مطالعه داشتندوصاحبنظران محلی که درادبیات ترکمن وهمچنین درمعنا، مفهوم، فراوانی وکاربرداین نامها مطالعاتی داشتند، این نامهارا انتخاب میکنند. وی خاطرنشان میکند که نامهایی انتخاب میشوند که با معیارهای قانونی نظام جمهوری اسلامی همخوانی دارند.
ازنظر بهلکه‌زاده، مردم اقدام ثبت احوال استان گلستان را مثبت ارزیابی میکنند. قلیشلی کارشناس امورسجلی ودبیر "کمیته‌نام" در ثبت احوال استان گلستان هم این نظررا تائید میکند.
وی دراین رابطه میگوید: «علاوه برحل شدن مشکلات عمومی حتی مشکلات اداری هم حل شده است. متقاضی بایستی ده‌ها بار مراجعه می‌کرد ووقت اداری مارا هم می‌گرفت وبالاخره یا قانع می‌شد ویاقانع نمی‌شد، ولی اکنون به کمک "کمیته نام" و"کمیته مشورتی نام ترکمنی" که درست کردیم، مشکلات اداری وقانونی برای متقاضی حل شده است.»%
طاهرشیرمحمدی، تحریریه: داود خدابخش
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر