۱۴۰۱ شهریور ۲۲, سه‌شنبه

نگاهی بیکی از گرفتاری ترکمن های ترکمنصحرا وشرق خزر

در روز دهم سپتامبر 2022 ویدیو کلیبی از گزارش تلویزیونی  "صدا و سیما" دریافت کردم. درآن گزارش با ترکمنهایی که بقول خودشان به عشق دو امام بنامهای حسین و علی عازم سفر به کربلا هستند و در راهپیمایی "اربعین" شرکت می کنند، گفتگو می شود. نکته قابل توجه این گزارش برجستگی انگیزه ی تبلیغ و ترویج شیعه گری برای بینندگان ترکمن ایرانی با توجه به تجارب تاریخی و این زمانی اش است. برای اینکه موجب تشویش و نگرانی اکثریت آنها شده است. دراین رابطه یک مقاله توضیحی با عنوان "اهل‌سنت اعتقادی به پیاده روی اربعین ندارند" نشر شده و توسط خیلی ها باز نشر گردید.

 http://ilguji.blogspot.com/2022/09/blog-post.html    

میراث داران کنونی طریقت صفوی بشیوه ی شناخته شده وغیر مدنی درتداوم روش حکومت آن طریقت( 1726- 1502= میلادی) درمنطقه های مختلف از جمله ترکمن صحرا همچنان کوشا هستند.

واقعیت تاسفبار این است که نسل امروزی میراث داران "طریقت صفوی" نیز همچنان توجهی به نقش و علاقمندی ها و بهره گیریهای مهلک استعمارگران شکل گرفته از "رقابت های بازاری" درامپراطوری دوران ساز مغول درتاریخ بشریت، بویژه درایران و پیرامون اش را ندارد.    

 نکته ی اصلی و قابل دقت در واقعیت تلخ و دردناک اشاره شده، عدم توجه به ترکیب صف بندی های شکل گرفته در دوره های قبل ونیز در «دوره ی جنگ های صلیبی» است که دوره اش با شکل گیری امپراطوری مغول پایان می یابد.

 توجه به تبدیل شدن «جنگ های صلیبی» به "رقابت های بازاری" و پر رونق شدن "جاده ی ابریشم" درقلمرو امپراتوری مغول و جهان گریز ناپذیر است. برای اینکه ادامه اش ابتدا منجر به شکل گیری مراکز پژوهشی و سپس منجر به شکل گیری قدرت های استعماری و برنامه ریزی بر مبنای «تفرقه بیانداز و حکومت کن» می شود.    

 واقعیت قابل توجه و نا خوشایند دیگر موفقیت جبهه حکومتهای استعماری نوپای سده ی پانزدهم میلادی در بهره گیری از عشایر ترکمنهای حاکم و غیرحاکم درایران کنونی وآنادولی است.

 رویدادهای قابل توجه و پراهمیت بعدی فراروئی های تشکیلات طریقت صفوی درعرصه ی سازمانیابی پیشرفته ای از نوع یک حزب سیاسی ایدیوژیک و سازماندهی بازوی نظامی بدنبال شکست قوای حکومت اوزین حسن بایندری درجنگ 1573 میلادی است.

ولادیمیر مینورسکی پژوهشگر واستاد روس تبار دانشگاه اکسفورد معتقد است که ولادیمیر لنین رهبر حزب بلشویکها و نیز رهبر انقلاب اکتبر 1917 روسیه، درسازماندهی حزب اش از سازماندهی تشکیلات  طریقت صفوی الهام گرفته است.

   الزامات پیگیری اهدافی چون دستیابی به قدرت حکومتی و عملی نمودن پروژه هایی که حکومت طریقت صفوی درطول حیات اش عملی نمود منجر به سرنگونی حکومت اوزین حسن بایندری وپذیرش مذهب "شیعه ی امامیه" ازطرف تشکیلات طریقت صفوی گردید.  

بدین ترتیب درتاریخ دوره ی اسلامی حکومت متعارف ایران درسالهای 1502 و 1979 میلادی دوبار به حکومتی از نوع ایدیولوژی مذهبی تبدیل می گردد. 

 چند توضیح ضروری بحالت پیوست: 1-ترکمنهای حاکم درسده پانزده میلادی: آنها ترکمنهای جزو اتحادیه قبیله ای وطایفه ای آق قوینلی است که تابع حکومت بنیانگذاری شده توسط اوزین حسن بایندری بودند. درادبیات فارسی به حکومت آنها «حکومت ترکمنهای آق قوینلو» می‌گویند. یادآوری: طایفه ترکمن های بایندر به رهبری عثمان یولیق yolik  پدر بزرگ اوزین حسن دربنیانگذاری اتحادیه قبیله ای و طایفه ای  آق قوینلی توسط جمعی از ترکمنها آنادولو دردیاربکر نقش تعیین کننده ای داشتند.  

 2-ترکمنهای غیرحاکم آزربایجان: قزلباشها وشاه سونها (شاه پرستان) که درادبیات فارسی تنها شاه سون نوشته می‌شوند.

ترکمنهای حاکم و غیر حاکم، نُماد یعنی عشایر و دامدار بودند که ترکمنهای ایران آنها را "چاروا" نامیده ومیگویند: چاورا چاکار، ایچینگی یاکار. به عبارت دیگر چاروا درباور ترکمنهای شرق خزر مظهر جاهل پشتکوهی را دارد. و باور دارند "جاهل به خودی ها نیش زهرآلود مهلکی میزند و می سوزاند".

 درکنه ضرب المثل ویا آتا-بابا سؤزی "چاورا چاکار، ایچینگی یاکار" بمعنی جاهل ونیش زهرآلود مهلکش به خودیها باوری جای دارد.  

3- شیعه امامیه، شیعه ایست که امامت را جزو اصول دین اسلام میداند. ولی اهل سنت، امامت را تنها درعبادت بویژه نماز جماعت قبول دارد. برای اینکه اهل سنت اعتقاد دارد، همه از جمله «امام» از بندگان قادرمتعال بوده وتابع شدن به جای مشورت کردن به بندگانی چون خودت ازجمله به امام را خلاف بزرگی میدانند. سعدی شاعر بزرگ فارسی گوی نیز چون «اهل سنت و جماعت» بوده چنین می سراید: بنده همان به که ز تقصیر خویش عذر به خدای آورد، ورنه سزاوار خداوندی اش کس نتواند که به جای آورد.  

واقعیت قابل توجه دیگر اینکه، اهل تشیع( پیروی گر)، اهل تسنن (تجربه گر) ویا اهل هر فرقه ی دینی ومذهبی دیگر وقتی دین را با سیاست پیوند بزنند، تفاوتهای خط مشی سیاسی بیشتر از تفاوتهای فرقه ای نقش ایفا می کند. بدین خاطر روحانیون ترکمنی چون حوجا قلی آخوند و عبدالله آخوند وقتی ماجرای تظاهرات ضد رژیم دیکتاتور پهلوی درمیدان ژاله در 17شهریور 1357 را شنیدند درمقابل درخواستم به اعلام ظالم و دیکتاتور بودن حکومت پهلوی بلافاصله پاسخ دادند: دین وقتی با سیاست و حکومت قاطی شود درخدمت آنها درآمده، عملکرد مثبت اش درجامعه را از دست داده، تابع شیطنتها و شیطانها خواهد شد و فساد رشد خواهد کرد. 

 *ضمیمه - اهل‌سنت اعتقادی به پیاده روی اربعین ندارند http://ilguji.blogspot.com/2022/09/blog-post.html    

هیچ نظری موجود نیست: