نگاهی بمراحل اجرای پروژه حذف ترکمن ازغرب خزر ونواحی مرکزی ایران
پیشگفتار: با تشکیلِ "امپراطوریِ مغول" دراوایلِ
سدۀ 13میلادی، جنگ جهانی مشهور به"جنگهای صلیبی" تبدیل به "جنگ بازاری"
معروف به "رقابت بازاری" میشوند. درنیمه ی دوم سده سیزده در دوره ایلخانیان،
رقیبِان مغلوب درصفبندیِ کشورها به اتخاذ تدابیری برای اجرایِ پروژه هایی برمبنای "تفرقه بیانداز
وحکومت کن" روی میاورند. تداوم مرحله بمرحله ی این سیاست درمیان رقیبان، در سده
بیستم باعث دوجنگ جهانی شد و درروزگارِپس ازکنفرانسِ سرانِ سه کشورازمتفقینِ جنگِ
دوم جهانی بسال1943، درتهران، و...سیاستِ ایجاد کمرِبند سبزِاسلامیِ برای مقابله
با شوروی، منجرشد به پدید آمدنِ حکومتِ مذهبی در ایران و وضعیت اسفبارکنونی
در خاورمیانه.
اجرایِ پروژۀ حذفِ ترکمنها، ازآزربایجان ومناطقِ
مرکزیِ ایران، ازاوایل سده۱۶میلادی، با بحکومت رسیدن فرقه مذهبی صفویه از نوع
"مرید و مرشدی" که بعدن "امام وامتی"نامیده شد آغاز میشود
ومتناسب با تحکیم یافتن آن حکومت گسترش می یابد. درایران پس ازصفویه تا
کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش نوع برخورد حکومتی با ترکمنها وترک ها فرق می‌کند ودرمرحله ی پس
ازپایان جنگ دوم جهانی، بویژه بعدازکودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ تغییراتی می
يابد ولی با شروع رفرمی بنام "انقلاب سفید" ویا "انقلاب ششم بهمن"
به بعد وارد مرحله جدیدی میشود. اجرای فازجدید پروژه های ضد مردمی محمدرضا
شاه پهلوی با تحکیم حکومت آخوندها وملایان "شیعه ی
ولایی"، بسرنگونی رژیم پهلوی در۲۲بهمن ۱۳۵۷ وپیروزی مردمان ایران منجر شد. اما رژیم ملاشاهی به
سیاست تک فرهنگی (زبانی - مذهبی) پهلوی با سرکوبی جنبش شورایی ترکمنصحرا و نیز
جنبش های دیگر نواحی ایران که برای حفظ فضای آزادی ودمکراتیک حاصل ازپیروزی انقلاب
بهمن57 می کوشیدند با شدت بیشترادامه داد و میدهد.
مراحل اجرای پروژه ضد ترکمنی در سه مرحله
۱-برنامه مرحله اول پروژه های ضد ترکمنی ابتدا باکشتار ترکمنهایی که حاضربه عبادت
بشیوۀ "شیعۀ امامیه"نمیشوند
واندکی بعد با کشتن بچه ها و مردم به بهانه داشتنِ نام عایشه، عثمان، عمر و ازاینگونه بهانه ها در تبریز واطراف ادامه می یابد. درنتیجه ترکمن هایی که حاضر بپذیرش
تغییرمذهب نمی شوند بسوی قفقاز و آسیای صغیر وغیره فرار می کنند. علاوه براین بخش
بزرگی ازترکمن های قزلباش (بخوان پاسدار) شده، بشکل خانوادگی وطایفه ای با لشگرکشی واعزام
ماموریتی بنقاطِ مختلف دوردست بویژه بنواحی مرکزی وجنوبی ایران، آزربایجان را برای
همیشه ترک می کنند.
۲-درمرحله دوم، پروژه ی کوچاندن طوایف شیعه شده ترکمن ازآزربایجان با اقامت دادن آنها بشکل نواری ازگلوگاه مازندران بسوی شرق
آغاز شده، بطور موازی با سلسله جبال البرز از جنوب ترکمنصحرا وشمال خراسان بطرف
شمال شهر مشهد بطرف مرز افغانستان ادامه می یابد. از میان آنها تنها قاجارها پس
ازحدود سیصد سال باتشکیل حکومت قاجار در1796 میلادی برابربا 1200ش، ترکمنصحرا را
ترک کرده بلای جان و مال ترکمنهای ترکمنصحرا تا انقلاب مشروطیت میشوند.
۳-مرحله سوم حذف ترکمن ازایران توسط شاه عباس اول با تغییرپایتخت
به اصفهان وهمزمان کوچاندنِ مسیحی ها به اصفهان و اطراف اش، بویژ بطرف نواحی جنوبی
پایتخت جدید ونیز بدنبال صدور فرمان تغییر نام ترکمن به شاهسئون بمعنی دوستدار
شاه شروع می شود وبا تشکیل ارتش جدید صفویه بنام
"ارتش غلامزادگان" متشکل از گرجی ها، ودیگر داوطلبین از دنیای
مسحیت، به ابتکارِبرادران شِرلی که ازانگلستان فرستاده شده بودند
تا درخدمت حکومت صفویه قرارگیرند ادامه مییابد.
*سه ضمیمه
1-ایرانی های زیادی نام خانوادگی
"ترکمن" ویا "ترکمان" را دارند. ما ترکمنها موقع نشرقبولی های
کنکور برای ِورود به دانشگاه های کشوروغیره مشاهده کرده تعجب می کردیم. به گمانم آنها
متعلق بیکی از خانواده هایی هستند که حاضربه پذیرش تغییرنام به شاهسون ویا "دوستدارِشاه"
نشدند. افزون براین ایرانیهایی هم نام خانوادگی"شاهسون" را دارند. آنها
هم احتمالن از تبار ترکمنهایی هستند که فرمان تغییرنام به شاهسون را پذیرفتند و زمان
شناسنامه گرفتن نام خانوادگی شان شده است.
2- ستاد ارتش حکومت تزاری روسیه درتاشکند
دراواخرسال 1916میلادی به علت قحطی ناشی ازجنگ جهانی اول در محدوده امپراطوری
روسیه، لشگرزرهی بفرماندهی مادریتف را برای کشتار وچپاول به ترکمنصحرا اعزام می
کند.
به عبارت دیگر برای غارت اموال ترکمنها جهت سیرکردن شکم
افراد خانواده فرماندهان ارتش درآسیای میانه "عهدنامه آخال" بین ایران و
روسیه در دسامبر1881 را زیرپا گذاشته به خاک ایران در شرق خزر تجاوزمیکند. جنایات
بی شمار لشگر مذکور را حکومت موقت روی کارآمده با انقلاب فوریه 1917 به ریاست
کرنسکی به عنوان جنایت ضد بشری(گنوسید) می پذیرد وبا پرداخت غرامت به اهالی
ترکمنصحرا موافقت می نماید. ولی حاکمان روی کارآمده 8ماه دیرتر با انقلاب
اکتوبر1917 میلادی، مانع پرداخت مبلغِ درنظرگرفته شده می شوند. ولی ازطرف دیگر نه
حکومتهای قاجار و پهلوی و رژیم ولایی کنونی، و نه افراد برجسته جامعه مدنی
غیرحکومتی، تاکنون حاضرنشدند، تجاوز به کشوروکشتار مردم ترکمن ایران، وغارت خونین
غلات ذخیره شده وصدها هزارگاو، گوسفند، گله اسب، قالی و قالیچه و زیورآلات گران
بها وغیره آنها را محکوم نموده وبطورمکتوب و یا صوتی وانترنتی اعتراض
نمایند.
3-علاوه بر دو مورد بالا، چگونگی حذف ترکمنهای
دیگر مناطق ایران کنونی، بویژه آنهاهی که در دوره آتابکان سلجوقی در مناطقی چون
فارس، یزد، لرستان، کرمان وغیره حکومتهای محلی تشکیل داده بودند نیزلازم است
جداگانه مطالعه شوند.
یوسف کُر ، 4آپریل 2023
منابع
مورد استفاده
1-
تاریخ ایران ازعهد باستان
تا آخر سده 18م. چاپ 1354ش. ترجمه کریم کشاورز( اثر جمعی ازمورخان آکادمی علوم
شوروی چاپ مسکو 1953). بخش19 ازص439 تا 443 کتاب
2- ایران عصرصفوی، اثرRoger Savory ترجمه ی کامبیزعزیزی، انتشارات سحر، چاپ ششم
1378.
3-اسلام درایران ازهجرت تا آخرسده
نهم هجری، تهران 1354ش. ترجمه کریم
کشاورز، اثرایلیا پاولویچ پتروشفسکی
.4 Mac Gahan, J.A. Campaign of the
Oxus and the Fal of Khiva. London:Sampson Low,1874
5-سرای
محمت، ترکمنها درعصرامپریالیسم، ترجمه ی قدیر بردی رجائی، چاپ اول 1378.
6-
ترکمنهای ایران، چاپ تهران( ترجمه از انگلیسی)، اثر: بی بی رابعه لوگاشووا
ازانستیتوی اتنوگرافی مسکو،
7-مسأله ی ارضی درصحرای ترکمن، دکتر منصور
گرگانی، چاپ اول 1358 ،
8-اقتصاد
گرگان، گنبد و دشت ، دکتر منصور گرگانی، چاپ اول 1351 ،
9- تاریخ
ترکمنستان( جلد1 و2)، آرازمحمد سارلی، مرکزچاپ وانتشارات وزارت امورخارجه ایران
1373
10-کتاب دو جلدی مخابرات استرآباد، ص637 و 639،8 ماه مارچ سال 1919 .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر